آتشکده بهرام یزد

آتشکده بهرام یزد از جمله نمادهای شهر یزد به‌حساب می‌آید و قسمتی از میراث فرهنگی و تاریخی این شهر را نیز تشکیل می‌دهد، اتشکده بهرام یزد در تاریخ ۲۲ شهریور ۱۳۷۸ هجری شمسی به ثبت ملی رسید.

آتشکده بهرام مکانی بوده که در آنجا از آتش مقدس زرتشتی مراقبت می‌شود و زرتشتیان این شهر به نیایش در این مکان می‌پردازند. اصلی‌ترین نیایش‌های دینی این افراد همچون خواندن اوستا و گات‌ها در مقابل آتش انجام می‌شود. از این آتشکده به اسم آتشکده ورهرام یزد نیز یاد می‌شود. این آتشکده تنها از جنبه تاریخی و فرهنگی اهمیت ندارد؛ بلکه از لحاظ معماری نیز می‌تواند الهام‌بخش و مؤثر باشد.

آدرس آتشکده بهرام یزد

استان یزد، شهر یزد، بلوار شهید منتظر قائم، خیابان آیت‌الله کاشانی

ساعت بازدید آتشکده بهرام یزد

از ساعت ۸ تا ۱۲ و ۱۷ تا ۲۰ وجود دارد. آتشکده بهرام یزد در تمامی روزها به استثنای روزهای تعطیل در وضعیت فعال به سر می‌برد و افراد می‌توانند به آن سر بزنند.

هزینه ورودی به آتشکده بهرام یزد

 ورود به آتشکده بهرام یزد رایگان نبوده و باید برای آن هزینه بپردازید. بلیط ورودی آتشکده در سال 1403 مبلغی در حدود بیست هزار تومان محاسبه می‌شود. همچنین گردشگران خارجی باید مبلغ صد هزار تومان را بپردازند‌. 

تاریخچه آتشکده بهرام یزد

تاریخچه آتشکده بهرام یزد، در اصل با پیشینه آتشکده یزد متفاوت بوده و قدمت آتش بهرام موجود در این آتشکده به ۱۵۰۰ سال می‌رسد. آتش بهرام از تاریخ ساسانیان تاکنون همچنان شعله‌ور بوده؛ اما آتشکده یزد از طول عمر و قدمت بالایی برخوردار نیست. ساخت ساختمان آتشکده در دوران پهلوی اول انجام گرفته است و به سال ۱۳۱۳ بازمی‌گردد که ساخت آن توسط بازرگان ثروتمندی تحت عنوان ارباب جمشید انجام گرفت.

ارباب جمشید در واقع جذب سرمایه را آغاز کرد و بر ساخت آتشکده بهرام یزد نظارت داشت. پروسه ساخت‌وساز تنها دو سال به طول انجامید و پس از گذشت سه سال شاهد انتقال آتش بهرام به نیایشگاه زرتشتیان بودیم؛ بنابراین، می‌توان گفت قدمت ساختمان به ۸۷ سال می‌رسد.

آتشکده بهرام یزد از لحاظ تاریخی در دو قسمت جای می‌گیرد که این دو قسمت در واقع اشاره به ساختمان و محل مراقبت از آتش دارد. ساخت این آتشکده در زمان رضاشاه با وجود حمایت‌های مالی پارسیان (زرتشتیان مقیم هند) انجام گرفت. در نزدیکی این آتشکده همچنین یک آب انبار دیده می‌شود که به‌منظور فراهم‌سازی آب بنا گردیده است. از تالار کناری این آتشکده تحت عنوان تالار ورجاوند یاد می‌شود که ساخت آن به دست یک خانواده معاصر زرتشتی تحت عنوان ورجاوند انجام گرفته است.

معماری آتشکده بهرام یزد

در ساخت آتشکده دوران باستان، تجملات و زرق و برق جایی نداشته و طراحی و ساخت آن به شکل مکانی ساده ‌و مقدس انجام گرفته است. طراحی این فضا طبق سلسله مراتب و بخش‌های متفاوت آتشکده‌های پارسیان هند صورت گرفته است. این سازه در مرکز حیاط واقع شده و درختان همیشه سرسبز در محدوده آن دیده می‌شوند. همچنین این سازه در حدود ۲۱ متر بالاتر نسبت به سطح زمین قرار گرفته و برای راه یافتن به آن می‌بایست هشت پله را پشت سر بگذارید.

اگر نگاهی به نگاره‌ فروهر و سرستون‌های سنگی آن بیندازید، متوجه شکوه و جلال بی‌نظیر آن خواهید شد که در پایین دیوارهای آن می‌توانید با هنرمندی استادکاران و هنرمندان استان اصفهان آشنا شوید.

آتشکده بهرام یزد چند سال است که روشن است؟

آتشکده بهرام یزد شما با آتشی مواجه خواهید شد که به مدت پانزده قرن روشن مانده و معماری و تاریخچه این آتشکده بی‌شک شما را به وجد خواهد آورد.

بخش های مختلف آتشکده بهرام یزد

آتشکده بهرام یزد اگرچه که بسیار ساده و دنج به نظر می‌رسد؛ اما این گونه نبوده و از بخش‌های متنوعی تشکیل شده است. از جمله قسمت‌های متفاوت آتشکده بهرام می‌توان به اتاقک آتشدان، آب انبار، محوطه و حیاط، نگاره فروهر و تالار ورجاوند اشاره کرد.

اتاقک آتشدان (مجمر)

مراقبت از آتش ورهام در واقع در یک ظرف برنزی انجام می‌گیرد که در یک اتاقک با محفظه شیشه‌ای قرار گرفته است. به جز روحانیان زرتشتی آتشکده یزد شخص دیگری این اجازه را نداشته که در پشت اتاقک آتشدان قرار گیرد‌. تنها روحانی زرتشتی می‌تواند به این مکان رفته و چوب‌های خاصی را در آنجا قرار دهد تا آتش ورهرام همچنان شعله‌ور باقی بماند. امکان مشاهده آتشکده بهرام یزد تنها از پشت شیشه اتاقک برای بازدیدکنندگان عزیز وجود دارد.

محوطه و حیاط آتشکده بهرام یزد

حیاط آتشکده یزد در واقع دارای حوض دایره‌ای و آبی رنگی بوده که در این بخش، توریست‌های خارجی و داخلی غیر زرتشتی به درون آتشکده ورود پیدا می‌کنند. هنگامی که زرتشتیان قصد برگزاری جشن‌هایی همچون نخستین روز فروردین، مراسم و جشن خاص را دارند، می‌بایست از در پشتی ساختمان به آتشکده ورود پیدا کنند.

نگاره فروهر آتشکده بهرام یزد

نگاره فروهر از جمله اصلی‌ترین و حائز اهمیت‌ترین نمادهای هخامنشیان و زرتشتیان به‌حساب می‌آید که در سردر آتشکده یزد می‌توانید آن را مشاهده کنید. این کاشی‌کاری‌ها در واقع به‌صورت پیش‌برنده و بالابرنده معنا می‌شوند. زمانی که به آتشکده بهرام یزد ورود پیدا می‌کنید، با یک نگاره فروهر به رنگ آبی‌ تاحدودی بزرگ مواجه خواهید شد. نگاره فروهر در واقع نشانی از فرهنگ آریایی و آیین زرتشتی جاری و ساری دارد ‌و زرتشتیان بر این باور بوده که فروهر نماد ازلیت و ابدیت است.

تالار ورجاوند آتشکده بهرام یزد

تالار ورجاوند یکی از بخش‌های آتشکده بهرام یزد به‌شمار می‌رود. در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی شاهد ساخت تالار و آب‌انباری توسط آقای جمشید امانت در محوطه آتشکده یزد بودیم. تالار ورجاوند آتشکده بهرام یزد در واقع یادگاری از همسر این شخص به‌حساب می‌آید. در سال ۱۳۸۱ به علت قدمت بالای این سازه، شاهد تخریب آن بودیم. بازسازی این تالار به دست مهندس پرویز ورجاوند انجام گرفت و پروسه مرمت سازه به شیوه بناهای کهن در سال ۱۳۸۷ هجری شمسی به اتمام رسید. مرمت ساختمان در واقع به‌عنوان یادبودی برای برای پدر و مادر این شخص انجام گرفت و به همین علت، نام ورجاوند جاودانه شد.

هم‌اکنون تالار ورجاوند به نمایشگاه تغییر کاربری داده و این فرصت را در اختیار افراد قرار داده که شناخت بیشتری نسبت به سنت‌ها و آداب دینی پیدا کنند. در این بخش، شاهد ماکت‌هایی هستید که بر تن هر یک از آن‌ها لباس‌های خاصی دیده می‌شود. در یک قسمت نیز سفره عقد عروس و داماد را مشاهده می‌کنید و نوشته‌ای درباره آن را مطالعه می‌کنید. در بخش دیگر نیز با سفره نوروزی و مراسم مرتبط با این حیطه آشنا خواهید شد. همچنین در این مکان می‌توانید نماز زرتشتیان و آیین سدره‌پوشی را از نزدیک ببینید و با آداب دینی آشنا شوید.

آب انبار آتشکده بهرام یزد

از دیگر بخش‌های آتشکده بهرام یزد می‌توان به آب‌انبار آن اشاره کرد. ساخت آب‌انبار درون محوطه آتشکده زرتشتیان توسط جمشید امانت صورت گرفت. در صورتی که به طبقه زیرین تالار ورجاوند آتشکده بهرام یزد بروید، می‌توانید از این آب‌انبار بازدید کنید. قبل از اینکه به آب انبار ورود پیدا کنید، نمایشگاهی را مشاهده خواهید کرد که تصاویر عکاسان متفاوتی با عناوین مرتبط به زرتشتیان به چشم می‌خورد. در بخشی از سالن نمایشگاه در صورتی که به پایین پله‌ها حرکت کنید، به آب‌انبار ورود پیدا خواهید کرد.

در زمان گذشته در پایان این راه‌ پله امکان عبور وجود نداشت و اشخاص از شیر تعبیه شده در پایین مخزن آب استفاده می‌کردند تا به آب دسترسی پیدا نمایند. امروزه شاهد حذف شیر و دیوار آن هستیم تا این امکان برای گردشگران فراهم شود که بتوانند به محیط آب‌انبار ورود پیدا کنند. راه ورود آب قنات در واقع دریچه بالای آب‌انبار بوده و در دیوار آب‌انبار و فاصله میان دریچه بالا تا کف می‌توان تعدادی جای پا مشاهده کرد. افراد از این طریق در موارد اضطراری وارد این بخش می‌شدند.

آداب و رسوم آتشکده بهرام یزد

آتشکده بهرام یزد یه عنوان یک مکان مقدس شناخته می‌شود و دارای آداب و رسومی بوده که افراد ملزم به رعایت آن‌ها هستند. این مکان به همان اندازه توسط زرتشتیان مقدس شمرده می‌شود که مسجد در نگاه مسلمان مقدس است و امکان ورود بانوان در دوران خاص وجود ندارد‌. زمانی که مردان زرتشتی به آتشکده ورود پیدا می‌کنند، کلاه سفید بر سر دارند و در این زمان، زنان روسری سفید پوشیده و لباس رنگ روشن را برمی‌گزینند. همچنین کفش‌ها بیرون آورده می‌شوند و افراد اجازه ندارند که در فاصله نزدیک نسبت به آتش مقدس قرار بگیرند؛ چراکه آن‌ها بر این باور بوده که نفس انسان موجب آلودگی آتش می‌شود.

نکات بازدید از آتشکده بهرام یزد

• هرگز به عقاید، باورها و رسوم بی‌احترامی نکنید؛ چراکه این مکان مقدس بوده و حفظ حرمت آن از واجبات است.
• افراد در زمان راه یافتن به این مکان باستانی می‌بایست پاکیزه و تمیز به‌نظر برسند.
• آتش آتشکده بهرام یزد همواره شعله‌ور بوده و افراد فقط می‌توانند از پشت دیوار شیشه‌ای آن را مشاهده کنند.
• بانوان باید در نظر داشته باشند که در دوران خاص وارد این مکان مقدس نشوند.
• نباید با کفش به آتشکده وارد شوید.

بهترین زمان بازدید از آتشکده بهرام یزد

روزهای ویژه‌ای در این آتشکده وجود داشته که شامل جشن نوروز و ایام تابستان می‌شود و در این روزها زرتشتیان و غیر زرتشتیان به‌منظور آشنایی با فرهنگ آیینی زرتشتیان به این مکان می‌آیند. در این مواقع، مدت زمان بازدید امکان دارد بیشتر طول بکشد؛ از این رو، مناسب‌ترین زمان بازدید را می‌توان نیمه دوم سال در طول فصل پاییز و زمستان دانست.

جاهای دیدنی اطراف آتشکده یزد

شما پس از بازدید از آتشکده بهرام یزد می‌توانید به دیگر جاهای دیدنی یزد در اطراف آن نیز سر بزنید. از جمله جاذبه‌های نزدیک به آتشکده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آب انبار رستم گیو یزد: با فاصله 1.3 کیلومتری، به آدرس محله‌ زرتشتیان، اطراف بلوار بسیج احداث
• خانه لاری‌ها یزد: با فاصله 4.1 کیلومتری، به آدرس خیابان امام خمینی (ره)، محله فهادان، مجاور عمارت کلاه فرنگی
• عمارت بانو یزد: با فاصله 1.2 کیلومتری، به آدرس خیابان فهادان، انتهای کوچه شماره 12
• حمام خان یزد: با فاصله 3.1 کیلومتری، به آدرس خیابان قیام، میدان خان، جنب مسجد ملا اسماعیل
• بازار امیر چخماق یزد: با فاصله 2.6 کیلومتری، به آدرس شهر یزد، میدان امیر چخماق
• باغ دولت آباد یزد: با فاصله 3.9 کیلومتری، به آدرس خیابان شهید رجایی، کوچه فردوسی
• موزه آینه و روشنایی یزد: با فاصله ۲.۷ کیلومتری، به آدرس خیابان آیت‌الله کاشانی، روبه‌روی پارک هفت تیر
• موزه مردم شناسی یزد (مارکار) با فاصله ۱۰۰۰ متری به آدرس میدان مارکار، کوچه فرش مشهد و یا بلوار منتظرقایم، کوچه میلاد
• مسجد جامع یزد: با فاصله ۴ کیلومتری به آدرس ضلع غربی خیابان امام خمینی، محله فهادان

هتل های نزدیک آتشکده بهرام یزد

شهر یزد جاذبه‌های دیدنی بسیاری داشته و در طول سفرتان به این شهر تاریخی و بازدید از آتشکده، بهتر است در هتل های نزدیک آتشکده بهرام یزد سکونت یابید. هتل‌ های یزد در این حوالی شامل موارد زیر می‌شوند:

نام هتل	فاصله هتل تا آتشکده بهرام یزد	آدرس
اقامتگاه بوم گردی خانه سه نیک یزد	29۰ متر (2 دقیقه با خودرو)	یزد، خیابان کاشانی، کوچه 57 (شمس)، پلاک 19
هتل داد یزد	900 متر (2 دقیقه با خودرو)	یزد، میدان شهید بهشتی، خیابان دهم فروردین، پلاک ۲۱۴
هتل باغ مرشد یزد	650 متر (2 دقیقه با خودرو)	یزد، میدان مارکار، ابتدای بلوار بسیج، مقابل شهرداری منطقه 2
هتل لاله یزد	1.1 کیلومتر (3 دقیقه با خودرو)	یزد، بلوار بسیج، جنب آب انبار تاریخی گلشن
هتل سنتی خوان دوحد يزد	1.3 کیلومتر (4 دقیقه با خودرو)	یزد، چهارراه بسیج، بلوار شهید عاصی زاده، کوچه سنگ ریزه
هتل بوتیک دربار یزد	750 متر (3 دقیقه با خودرو)	یزد، بلوار بسیج، جنب آب انبار رستم گیوه

سوالات متداول