ارگ علیشاه تبریز؛ از گذشته تا امروز

ارگ علیشاه تبریز یکی از آثار تاریخی برجسته در شهر تبریز است که قدمتی حدود ۷۰۰ سال دارد. این بنای باشکوه که در خیابان امام قرار گرفته، در ابتدا به عنوان مسجدی بزرگ ساخته شد و با گذر زمان دچار تغییرات و تخریب‌هایی شد. ارگ علیشاه به عنوان یکی از نمادهای معماری دوره ایلخانی، از معدود بناهایی است که ارتفاع زیاد آن در گذشته، توجه جهانگردان را جلب می‌کرد. امروز تنها بخشی از این اثر به شکل دیواری بلند باقی مانده است و به عنوان یکی از مهم ترین جاذبه‌های گردشگری تبریز شناخته می‌شود.

معرفی ارگ علیشاه تبریز

ارگ علیشاه تبریز، یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی این شهر است که در گذشته به عنوان مسجدی بزرگ شناخته می‌شد. این بنا در زمان خود از مهم‌ترین و بلندترین ساختمان‌های تبریز بوده و به وضوح از دور قابل مشاهده بوده است. ارگ علیشاه ابتدا به عنوان مسجدی جامع ساخته شد که معماری باشکوهی داشت و با کاشی‌کاری‌های زیبا و ستون‌های مرمری تزیین شده بود.

با گذشت زمان و وقوع بیش از چهل زمین‌لرزه در این منطقه، این مسجد تا حد زیادی تخریب شد و اکنون تنها بخش باقی‌مانده از آن دیوار مرتفعی است که به نام ارگ علیشاه شناخته می‌شود. این دیوار باقی‌مانده، که بخشی از شبستان جنوبی مسجد بوده، نمایانگر عظمت گذشته این بنا است.

در محوطه ارگ، آثار تاریخی دیگری نیز وجود داشتند که امروزه از میان رفته‌اند، از جمله مدرسه نجات که یکی از نخستین مدارس ایران به شمار می‌رفت و همچنین یک سالن تئاتر که در آن زمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت. در سال ۱۳۱۰، ارگ علیشاه به عنوان یک اثر تاریخی با شماره ۱۷۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

ارگ علیشاه تبریز کجاست؟

• آدرس ارگ علیشاه تبریز: استان آذربایجان شرقی، تبریز، ضلع جنوبی تقاطع امام خمینی و خیابان فردوسی، نزدیکی محدوده میدان ساعت ساعات
• ساعات بازدید: شبانه‌روزی
• هزینه ورودی: رایگان

مسیر های دسترسی به ارگ علیشاه تبریز

برای دسترسی به ارگ علیشاه تبریز، می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی یا خودروی شخصی استفاده کنید:

• با خودروی شخصی: اگر با خودروی شخصی به تبریز سفر می‌کنید، باید خود را به میدان ساعت که در مرکز شهر تبریز قرار دارد برسانید. توجه داشته باشید که در مرکز شهر تبریز، به‌ویژه در روزهای شلوغ، ممکن است پیدا کردن جای پارک دشوار باشد. در صورت عدم وجود پارکینگ مناسب، می‌توانید خودرو را در کوچه‌های اطراف پارک کرده و بقیه مسیر را پیاده طی کنید.

• با اتوبوس: برای استفاده از اتوبوس، می‌توانید به ایستگاه‌های BRT شریعتی یا میدان ساعت بروید. این ایستگاه‌ها در خط تندروی شریعتی-آبرسان قرار دارند و از آنجا با پیاده‌روی کوتاهی به ارگ علیشاه خواهید رسید.

• با مترو: نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به ارگ علیشاه، ایستگاه شهید محققی است. با استفاده از خط ۱ مترو تبریز و پیاده‌شدن در این ایستگاه، می‌توانید با چند دقیقه پیاده‌روی به ارگ برسید.

با توجه به دسترسی‌های متنوع و با در نظر گرفتن موقعیت و امکانات خود، می‌توانید مناسب‌ترین روش را برای بازدید از ارگ علیشاه تبریز انتخاب کنید.

تاریخچه ارگ علیشاه تبریز

ارگ علیشاه تبریز، یکی از آثار تاریخی مهم این شهر، در دوره ایلخانان مغول ساخته شد. تاج‌الدین علیشاه گیلانی، وزیر ایلخانان، در سال‌های ۷۱۶ تا ۷۲۴ هجری قمری دستور ساخت این بنا را داد. هدف اصلی، ساخت آرامگاهی بزرگ در صحن مسجد بود. در ساخت این بنا، از سبک معماری آذری استفاده شد که در آن زمان رواج داشت. متأسفانه، به دلیل نشست شالوده و تعجیل در اتمام ساخت، طاق بزرگ مسجد شکسته و فروریخت. پس از مرگ علیشاه، ساخت بنا متوقف شد و تنها بخشی از آن باقی ماند که به نام ارگ علیشاه شناخته می‌شود.

در دوران قاجار، این بنا به انبار غلات و مهمات نظامی تبدیل شد و حصاری دور آن کشیده شد که به همین دلیل نام آن به ارگ تغییر یافت. در دوره مشروطه، ارگ علیشاه به سنگری برای مبارزان تبدیل شد و آثار گلوله‌های توپ هنوز بر دیوارهای آن قابل مشاهده است. در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی، با اشغال تبریز توسط نیروهای روس، دیوار ارگ به توپ بسته شد. در دوران پهلوی، بخش‌هایی از ارگ تخریب شد و پارک باغ ملت در محوطه جنوبی آن ساخته شد. امروزه، ارگ علیشاه تبریز به‌عنوان یکی از نمادهای تاریخی این شهر، مورد توجه گردشگران و محلی‌ها قرار دارد.

معماری ارگ علیشاه تبریز

ارگ علیشاه تبریز یکی از نمونه‌های برجسته معماری ایران است که در اوایل قرن هشتم هجری قمری ساخته شده و به شیوه آذری طراحی شده است. این سبک معماری که به آذربایجان منسوب است، ترکیبی از عناصر ایرانی و مغولی را در بر دارد و استاد فلکی تبریزی از معماران برجسته آن زمان، مسئول طراحی این بنا بوده است. در ساخت این ارگ از مصالحی مانند ساروج و آجر استفاده شده که در دوره حکومت ایلخانان رواج داشته و به استحکام بنا کمک کرده است.

ارگ علیشاه دارای پلان U شکل است که با نگاه از بالا، شبیه به حرف U انگلیسی به نظر می‌رسد. ارتفاع دیوارهای آن در زمان ساخت حدود ۶۵ متر بوده و ایوانی با ارتفاع ۳۰ متر در بخش جنوبی آن قرار داشته است. چوب‌هایی که در ساخت ارگ استفاده شده‌اند، برای جلوگیری از پوسیدگی در روغن حیوانی جوشانده شدند و به دلیل این روش، دوام بالایی دارند. این چوب‌ها در دو مورد به کار رفته‌اند: تزیین دیوارها و ساخت دیوارهای سازه برای جلو آوردن آنها.

در طول تاریخ، این بنا تغییرات متعددی را تجربه کرده است. در دوران قاجاریه، ارگ به انبار غلات و مهمات تبدیل شد و حصاری دور آن کشیده شد که به نام “ارگ” شناخته می‌شود. در دوران جنگ‌های ایران و روس، سوراخ‌هایی برای تیراندازی و قرار دادن توپ در ارگ ایجاد شد. دیوارهای باقی‌مانده از ارگ امروزی، به دلیل طاق‌های متعدد به هم متصل شده‌اند و همچنان پابرجا هستند.

امروزه، تنها سه دیوار بلند از این ارگ باقی مانده است که به شکل ایوان در آمده و به عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی تبریز شناخته می‌شود. این دیوارها با طاق‌های متعدد به هم متصل شده‌اند و در زیر خاک تا عمق ۷ متر ادامه دارند که نشان‌دهنده استحکام بالای سازه است.

در ارگ علیشاه تبریز چه چیزهایی را خواهیم دید؟

ارگ علیشاه تبریز در گذشته به‌عنوان مسجد جامع شهر تبریز شناخته می‌شد و با کاشی‌کاری، ستون‌های مرمری و تزئینات گچبری مزین بود. امروزه، از این مسجد بزرگ تنها سه دیوار بلند باقی‌مانده است که به شکل ایوان دیده می‌شوند. این دیوارها به‌عنوان شبستان و عنصر اصلی مسجد عمل می‌کردند. عرض هر یک از این دیوارها حدود ۱۰ متر است و داخل آن‌ها از دو دیوار عریض تشکیل شده که با طاق‌های مختلف به هم متصل شده‌اند.

ارتفاع باقی‌مانده از این دیوارها حدود ۲۶ متر است و عرض آن‌ها ۳۰ متر می‌باشد. این ابعاد بزرگ، نشان‌دهنده عظمت و شکوه این بنا در گذشته بوده است. در بازدید از ارگ علیشاه تبریز، می‌توانید به این دیوارهای بلند نگاه کنید و تصور کنید که در گذشته این مکان چگونه بوده است. این بنا با تاریخچه‌ای بیش از ۷۰۰ سال، گواهی بر هنر و معماری دوران گذشته است.

اماکن و جاذبه های نزدیک به ارگ علیشاه

ارگ علیشاه تبریز علاوه بر جذابیت‌های خود، به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فردش، دسترسی آسانی به اماکن و جاذبه‌های دیدنی نزدیک دارد. از بازار تاریخی تبریز تا موزه‌های مختلف، این منطقه فرصتی عالی برای گشت‌وگذار در میان بناهای تاریخی، فرهنگی و تفریحی را فراهم می‌کند. این جاذبه ها عبارتند از:

• خانه بهنام تبریز: میدان ساعت، خیابان مقصودیه، کوچه مشیردفتر
  • فاصله تا ارگ: ۱٫۳ کیلومتر
• عمارت میدان ساعت تبریز: تبریز، خیابان امام، میدان ساعت
  • فاصله تا ارگ: ۱٫۶ کیلومتر
• موزه عصر آهن تبریز: خیابان امام، پشت مسجد کبود تبریز
  • فاصله تا ارگ: ۳٫۱ کیلومتر
• بازار بزرگ تبریز: استان آذربایجان شرقی، تبریز، خیابان بازار، بازار بزرگ تبریز
  • فاصله تا ارگ: ۳٫۳ کیلومتر
• خانه مشروطه تبریز: تبریز، خیابان شهید مطهری، روبروی مسجد جامع، خانه مشروطه
  • فاصله تا ارگ: ۴٫۱ کیلومتر

چه هتل هایی در اطراف ارگ علیشاه تبریز قرار دارند؟

برای افرادی که می‌خواهند در نزدیکی ارگ علیشاه تبریز اقامت داشته باشند و دسترسی آسان به آن و دیگر جاذبه‌های اطراف را تجربه کنند، انتخاب هتل‌های نزدیک این بنای تاریخی اهمیت ویژه‌ای دارد. هتل‌ های تبریز این منطقه نه‌تنها امکان اقامتی راحت را فراهم می‌کنند، بلکه فرصت بازدید آسان از مراکز فرهنگی، تاریخی و تفریحی شهر را نیز در اختیار مسافران قرار می‌دهند. در ادامه لیستی از اسامی این هتل‌ها ارائه می‌دهیم.

• هتل سهند تبریز:  استان آذربایجان شرقی، تبریز- خیابان امام خمینی- مابین سه راه طالقانی و سه راهی فردوسی- روبروی مصلی.
• هتل ارگ تبریز: تبریز، خیابان امام خمینی، خیابان ارگ
• هتل زیبا تبریز: تبریز، بلوار ملاصدرا، خیابان طالقانی، خیابان ارگ جدید
• هتل آپارتمان بهبود تبریز: تبریز، خیابان ارتش جنوبی، بالاتر از چهارراه باغ شمال، جنب کلینیک شهید بهشتی، کوچه شعار

رستوران های نزدیک به ارگ علیشاه تبریز

ارگ علیشاه تبریز یکی از برجسته‌ترین آثار تاریخی این شهر است که هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. پس از بازدید از این بنای باعظمت، یافتن مکانی مناسب برای صرف غذا می‌تواند تجربه‌ی شما را کامل کند. خوشبختانه، اکثر رستوران‌ های تبریز با منوهای متنوع و فضایی دل‌انگیز در نزدیکی ارگ علیشاه وجود دارند که می‌توانند نیازهای مختلف سلیقه‌ها را برآورده سازند. در ادامه، به معرفی برخی از این رستوران‌ها می‌پردازیم تا انتخابی مناسب برای لذت بردن از یک وعده غذایی دلپذیر داشته باشید.

• رستوران علیشاه تبریز: آذربایجان شرقی، تبریز، طالقانی شمالی، بعد از امام خمینی
• چلو کبابی کسرا تبریز: تبریز، خیابان تربیت
• دیزی سنگی اوستا کریم تبریز: تبریز، بارون آواک، خیابان شریعتی جنوبی
• رستوران سنتی عمارت تبریز: آذربایجان شرقی، تبریز، شریعتی جنوبی، بین دل دوست و خط ویژه
• کافه رستوران لاما تبریز: محله ولیعصر تبریز، خیابان پیاده راه ولیعصر، بین خیابان اول و خیابان دوم 

رزرو هتل های تبریز از های هتل

برای رزرو هتل‌های تبریز، می‌توانید از طریق سایت های هتل که یک رزرواسیون معتبر است، اقدام کنید. های‌هتل امکان رزرو به دو روش تلفنی و آنلاین را فراهم کرده است. همچنین این سایت با پشتیبانی ۲۴ ساعته از زمان رزرو تا پایان اقامت، همراه شما خواهد بود و در مناسبت‌های خاص نیز تخفیف‌های ویژه‌ای ارائه می‌دهد. با استفاده از خدمات سایت های‌ هتل، می‌توانید به‌راحتی و بدون دغدغه هتل موردنظر خود را انتخاب و سفر خود را برنامه‌ریزی کنید.

سوالات متداول