بررسی کامل قنات زارچ یزد

معمولا قنات‌ها جزو جاذبه‌های خاموش هر شهر و آبادی هستند و در عین حال می‌توانند به آبادانی شهر کمک شایانی رسانند. قنات زارچ یزد که یکی از موثرترین قنات‌های موجود در این شهر به‌شمار می‌آید، قرن‌ها است که آب مورد نیاز برای مردم را فراهم می‌آورد. این قنات در میراث جهانی یونسکو و میراث ملی ایران به ثبت رسیده و ارزشی بسیار والا دارد. این قنات ارزنده طولانی‌ترین قنات در جهان به‌شمار می‌آید و طول آن 90 کیلومتر اعلام شده است.

قنات زارچ یزد کجاست؟

آدرس قنات زارچ یزد: یزد، خیابان سید گلسرخ، محله کوشک نو

بهترین زمان بازدید از قنات زارچ یزد

بدون‌شک می‌دانید که آب‌وهوای حاکم بر یزد گرم و خشک است و اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که این نوع آب‌وهوا برای شما خوشایند نیست، پس فصول گرم سال را برای سفر انتخاب نکنید. با توجه به این شرایط، بهترین زمان برای بازدید از قنات زارچ یزد اوایل اسفندماه تا اواسط اردیبهشت‌ماه است. در این ماه‌ها هوایی معتدل بر شهر حاکم می‌شود و می‌توانید سفری عالی را پشت‌سر بگذارید.

فاصله قنات زارچ تا یزد

برای طی کردن مسیر قنات زارچ تا یزد باید مسافتی بالغ بر 18 کیلومتر را سپری کنید تا به مقصد برسید. این فاصله در بازه زمانی 23 دقیقه‌ای طی می‌شود؛ اما به شرایط، میزان توقف‌های شما و همچنین سرعت بستگی دارد و می‌تواند بر همین اساس کم و زیاد شود.

قدمت قنات زارچ یزد

گفته می‌شود که قدمت قنات زارچ یزد به 3 هزار سال پیش بازمی‌گردد و مربوط به دوران قبل از ساسانیان می‌شود. همین قدمت بسیار می‌تواند مهر تاییدی بر اهمیت بالای آن باشد. سالیان سال است که اهالی و مردم یزد از آب موجود در این قنات برای مصارف کشاورزی و آبیاری استفاده می‌کنند و آب موجود موجب رفاه حال اهالی شده است.

تاریخچه قنات زارچ

در زمان‌های دور و در شهرهای کویری، تامین آب یکی از مهم‌ترین مسائل به‌شمار می‌آمده و باعث می‌شد تا مردم به سراغ قنات‌ها بروند و آن‌ها را ایجاد کنند. سازه‌های آبی همانند قنات ساخته و اختراع ایرانیان به‌حساب می‌آید و پیشینه بسیاری دارد. قبل از آنکه اسلام وارد ایران شود، مسجد جامع یزد را در حریم قنات زارچ یزد ایجاد کردند.

زمانی که این سازه بر روی قنات ایجاد شد، آب انبار زیر مسجد به‌ طور گسترده پرآب گردید و شرایطی به وجود آمد که اهالی بتوانند در محیطی بهتر وضو بگیرند. پایاب ایجاد شده برای وضو همچنان در مسجد جامع وجود دارد و میله‌های قنات باغ زارچ همچنان در فضای مسجد دیده می‌شود.

مدیریت و نگهداری از قنات زارچ یزد چگونه است؟

با توجه به طویل بود قنات زارچ یزد و همچنین وجود زمین‌های کشاورزی بسیار که همگی با آب قنات آبیاری می‌شوند، وجود برنامه و مدیریتی قطعی است. در واقع، شورایی با نام شورای قنات زارچ ایجاد شده که برنامه آبیاری را ارائه می‌دهند و در صدد مراقبت و نگهداری از قنات زارچ یزد هستند. این شورا 5 عضو را به خود اختصاص می‌دهد که توسط مالکان و شاربین انتخاب می‌گردند. این گروه حق آب هر فرد و کشاورز را مشخص می‌نمایند که سرچشمه قنات به مدت 6 شبانه‌روز آب در اختیار دارد و توده زارچ 9 شبانه‌روز آب دارد. تعداد مالکان قنات 10 خانوار هستند که زمین‌های تحت کشت مربوط به این قنات حدود 40 هکتار بیان شده است.

سازه های قنات زارچ یزد

در مسیر قنات زارچ دو آسیاب آبی ایجاد شده که یکی از آن‌ها وزیر و دیگر آسیاب کوشکنو نام دارد. در زمان حرکت آب در قنات، دو آسیاب به حرکت درمی‌آیند. جالب است بدانید که همین آسیاب‌های موجود نیز نوعی میراث تاریخی به‌شمار می‌آیند و گفته می‌شود که در حال مرمت و بازسازی هستند. آسیاب وزیر در دوره آل ظفر ایجاد شد و تا 65 سال پیش همچنان فعالیت داشت و آرد مورد نیاز اهالی را تامین می‌کرد. این آسیاب ابعاد قابل توجهی را پوشش می‌داد و در واقع بزرگی آن قابل توجه بود.

قنات زارچ یزد بیش از 1215 حلقه چاه در مسیر خود دارد که جزو شگفتی‌ها به‌حساب می‌آید. قنات‌های موجود ساختاری یکسان دارند و هر یک از آنها از دو بخش اصلی و فرعی تشکیل می‌شوند. همه آنها بخشی تحت عنوان آب انبار دارند که برای ذخیره آب و پایاب ایجاد شده‌اند. پایاب، جو یا پاکنه، دالانی شیب‌دار بود که برای استفاده راحت مردم از آب ایجاد می‌شد و در دل زمین حفر می‌گردید. قنات زارچ دارای سه شاخه شیرین، شور و ابراهیم خویدکی است که تنها شاخه شور آن در حالت فعالیت بوده و دیگر شاخه‌ها به دلیل افت سطح آب خشک گردیده‌اند.

وضعیت کنونی قنات زارچ

در سال‌های گذشته که وضعیت قنات بهتر از حال بود، آب‌دهی آن به 150 لیتر در ثانیه نیز رسیده بود. این میزان آب برای سرانه مصرف یک فرد در روز مناسب بود و می‌توانست برای استحمام، آشامیدن و… استفاده کند. در حال حاضر این مقدار آب کاهش پیدا کرده و به حدود 25 لیتر در ثانیه رسیده است. دلیل این آب‌دهی کم، حفر بی‌رویه چاه‌ در حریم قنات به‌شمار می‌آید که باعث شده تا آب قنات به طور چشم‌گیری کاهش پیدا کند.

یکی دیگر از مشکلات موجود، ساختمان‌سازی در حریم این قنات است که باعث شده فاضلاب ساختمان‌ها به قنات نشت نماید. همچنین قرار دادن لوله فاضلاب درون دالان قنات، مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است. تمهیدات مختلفی صورت گرفته و این میزان فاضلاب به حداقل خود رسیده است؛ اما باز هم می‌توان شاهد این مشکل بود. وجود فاضلاب در قنات می‌تواند گاز دی اکسید کربن ایجاد کند و برای مصرف کنندگان خطرآفرین باشد.

جاهای دیدنی نزدیک قنات زارچ یزد

جاهای دیدنی یزد که در نزدیکی قنات زارچ یزد قرار دارند عبارت اند از:

• برج لب خندق یزد: 17.5 کیلومتر 24 دقیقه با خودرو
• مسجد جامع یزد: 18.5 کیلومتر 27 دقیقه با خودرو
• زندان اسکندر یزد: 16 کیلومتر 26 دقیقه با خودرو
• دروازه قرآن یزد: 7.5 کیلومتر 8 دقیقه با خودرو
• باغ دولت آباد یزد: 13.8 کیلومتر 19 دقیقه با خودرو
• آتشکده زرتشتیان یزد: 19.2 کیلومتر 29 دقیقه با خودرو
• موزه خانه لاری ها یزد: 17.2 کیلومتر 25 دقیقه با خودرو
• میدان امیر چخماق یزد: 15.3 کیلومتر 20 دقیقه با خودرو

هتل های نزدیک قنات زارچ یزد

برخی از بهترین هتل های یزد که به قنات زارچ نزدیک هستند، عبارت اند از:

رزرو هتل های یزد از های هتل

در صورتیکه قصد سفر به یزد و اقامت در این شهر را دارید، می توانید از طریق رزرواسیون های هتل در راستای رزرو هتل های یزد نیز اقدام کنید. این وب سایت علاوه بر پشتیبانی 24 ساعته با کارشناسان، تخفیفات ویژه در مناسبت های خاص را نیز ارائه کرده است.

سوالات متداول