مسجد گوهرشاد از جاهای دیدنی مشهد است. به علت موقعیت قرار گیری در جوار ملکوتی حرم مطهر رضوی تقریبا یکی از شلوغ ترین و معروف ترین مساجد کشور و جاهای دیدنی حرم نیز شناخته می شود. مسجد گوهرشاد توسط هشت ورودی کوچک و بزرگ به دیگر بخش‌های حرم رضوی مرتبط است. این مسجد از سازه های قدیمی با معماری و کاشی کاری های زیبا از دوره تیموری در حرم مطهر بنا شده است، که در طول تاریخ بر اثر عوامل انسانی و طبیعی بارها تخریب و مرمت گردیده است. در این مقاله ما اطلاعاتی درباره تاریخچه مسجد گوهرشاد، صحن مسجد گوهرشاد، ایوان ها و شبستان های این بنای تاریخی در اختیار شما قرار می دهیم.
فهرست مطالب
تاریخچه مسجد گوهرشاد مشهد
مسجد گوهرشاد سازه ای تاریخی و کهن که از یک صحن، چهار ایوان، یک گنبد فیروزه‌ای، دو گلدسته و هفت شبستان تشکیل شده است. مسجد گوهرشاد که دارای حکاکی ظریف و کتیبه ای می باشد از سنگ مرمر ساخته شده است و نمایانگر سبک خاصی از هنر است کتیبه ای روی دیوارهای اطراف ایوان وجود دارد که توسط فرزند گوهرشاد ساخته شده و تاریخ ساخت مسجد در آن ذکر شده است. گوهرشاد با حوادث طبیعی مثل زلزله بارها تخریب و مرمت گردید. در طول تاریخ این مسجد مورد تهاجم اقوام مختلف قرار گرفت و بازسازی شد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مسجد آب‌نما و آب‌خوری در این مسجد ایجاد کردن که به زیبایی این مسجداضافه کرد.
ایوان های مسجد گوهرشاد مشهد
ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد درای چهار ایوان می باشد. از بلند ترین این ایوان ها می توان به ایوان مقصوره اشاره کرد. ایوان مقصوره دارای محراب زیبا و مهمی می باشد که اطراف آن کتیه هایی با کاشی های معرق آیه الکرسی مزین شده است. منبت کاری این محراب از جنس چوب گلابی و گردو و بدون میخ فلزی ساخته شده است. از اجزای دیگر ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد به منبری می توان اشاره کردکه به علت قدمت و ویژگی خاص این منبر در زمان حال به نام منبر صاحب الزمان شناخته می شود که توسط محمد نجار خراسانی در دوره فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است.
ایوان ساده مسجدگوهرشاد
ایوان ساده مسجد گوهرشاد قرینه ایوان مقصوره می باشد و روبه قبله است. از ویژگی های جالب این ایوان می توانه پیشانی آن اشاره کرد، زیرا که مزین به کتیبه ای از دوران شاه عباس صفوی است. در کفشداری 11 و 12 هم کتیبه های قرآنی مشاهده می شود، و اینکه محل ویژه عبادت آقایان نیز است.
ایوان شرقی مسجد گوهرشاد مشهد
ایوان سوم مسجد گوهرشاد مشهد ایوان شرقی است. که متصل به رواق امام خمینی می باشد. در این ایوان کتیبه هایی زیبا با خط کوفی مشاهده می شود، همچنین در زمان ها یپیشین از ایوان شرقی از سمت رواق امام خمینی دری به صحم موزه نیز میخورد اما به دلیل حفظ قداست محراب و ایوان این در را مسدود نمودند.
ایوان غربی مسجد گوهرشاد مشهد
ایوان غربی چهارمین ایوان مسجد گوهر شاد است. از این ایوان کانال آبی عبور می کرده تا منبع آبی این مسجد را به وجود آورد، به همین دلیل به ایوان آبی معروف است. ایوان غربی در گذشته به بدنه بازار بزرگ متصل بوده و حال با بست شیخ بهاالدین عاملی مرتبط است، همانند سه ایوان دیگر این مسجد سوره های قرآنی روی این ایوان حک شده است که جلوه خاصی را درآن ایجاد کرده است.
شبستان ها
- شبستان گرم: شبستان گرم یکی دیگر از بخش های مسجد گوهرشاد مشهد که محل عبادت آقایان می باشد.این شبستان در ضلع شرقی مسجد و در کنار ایوان شرقی نیز قرار دارد.
- شبستان سبزواری: شبستان سبزواری یک شبستان کوچک واقع در جنوب ایوان شرقی، و از شرق به رواق امام خمینی مرتبط است.
- شبستان تبریزی: شبستان تبریزی، از شبستان های بزرگ و معروف در ضلع جنوبی مسجد می باشد.این شبستان بین رواق امام خمینی و ایوان مقصوره بنا شده است.
- شبستان نهاوندی: از دیگر شبستان های بزرگ مسجد گوهرشاد مشهد شبستان نهاوندی را می توان نام برد. این شبستان در ضلع جنوبی مسجد واقع شده است. همچنین این شبستان بین ایوان مقصوره و بست شیخ بهاء الدین عاملی و صحن قدس نیز بنا شده است.
- شبستان میلانی: شبستان میلانی در ضلع غربی مسجد، واقع شده است. بین ایوان غربی و متصل به راهرو بست شیخ بهاءالدین نیز قرار دارد.
- شبستان نجف آبادی: شبستان نجف آبادی در قسمت غربی مسجد بین ایوان غربی و کفشداری 13 و 14 واقع شده است.
- شبستان علوی یا آفتاب: این شبستان بین راهروی قسمت شمالی و رواق دارالسیاده و مدرسه پریزاد واقع گردیده است.
به غیر از شبستان گرم که محل عبادت آقایان است، دیگر شبستان ها محل انجام فعالیت های مذهبی مثل اعتکاف، جشن و عزاداری،دعای کمیل و… نیز می باشد.
مسجد پیرزن تاریخ شفاهی گوهرشاد؟
مسجد پیرزن از دهه های گذشته محلی برای عبادت بوده که سقف نداشته و مردم برای عبادت باید با خود نیز حصیر می بردند. درباره مسجد پیرزن تاریخ شفاهی موجود است، که به گفته مورخان این مسجد متعلق به پیرزنی بوده که زمان تصمیم برای احداث بنای گوهرشاد منزل خود را اهدا نکرده بود. ولی بعد از دیدن سازه با شکوه مسجد گوهرشاد نیز با کمال میل و رضایت کامل منزل خود را برای عبادت در این محل وقف می کند.
جاذبه های نزدیک به مسجد گوهرشاد را بشناسید.
- آرامگاه نادرشاه افشار: ۳.۸ کیلومتر
- باغ گیاه شناسی مشهد: ۵.۳ کیلومتر
- پارک کوهسنگی: ۷.۳ کیلومتر
- باغ ملک آباد: ۱۳ کیلومتر
هتل های نزدیک مسجد گوهرشاد
برخی از هتل های مشهد نزدیک حرم امام رضا (ع) در بالاتر ذکر شد. شما می توانید جهت دسترسی به این مسجد از طریق مترو، اتوبوس و تاکسی می توانید اقدام کنید. همچنین که با ماشین شخصی هم می توانید به حرم مطهر رضوی، مسجد گوهرشاد بروید و با خیال راحت خودروی خود را در پارکینگ حرم مطهر رضوی پارک کنید.
سخن پایانی
در پایان این مقاله توصیه میکنیم که اگر به مشهد سفر می کنید، حتما به این مکان مذهبی/تاریخی که شاهد اتفاقات بسیاری چون حوادث طبیعی و انسانی، مثل به توپ بستن ده ها نفر و به خاک و خون کشیدن بسیاری از انسان های بی گناه در طول تاریخ بوده است دیدن فرمایید. در نهایت شما با رزرو هتل ارزان مشهد از سایت های هتل میتوانید سفری خاطره انگیز و به یادماندنی داشته باشید و هزینه های خود را مدیریت کنید.
