خانه های تاریخی شیراز نشانگر تاریخچه غنی و باستانی این شهر هستند که در گوشه و کنار آن دیده می‌شوند. نقش و نگارهایی که روی ایوان‌ها، سردر و طاق‌های سر برافراشته خانه های تاریخی شیراز دیده می‌شود، یادآور هنرهای اصیلی است که در معماری آن‌ها به وضوح دیده می‌شود. این خانه‌ها یادگاری از دوران پهلوی، قاجاریه، زندیه و حتی صفویه هستند و عمر برخی از آن‌ها به بیش از 100 سال می‌رسد. برخی از این خانه‌های تاریخی به بهترین جاهای دیدنی شیراز برای عکاسی و دیدن تبدیل شده‌اند. در نزدیکی این خانه‌ها هتل‌های زیادی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها برای اقامت در شیراز رزرو کرد.
فهرست مطالب
لیست خانه های تاریخی شیراز
در شهر شیراز، خانه‌های قدیمی و سلطنتی بسیار زیادی وجود دارد که خوشبختانه هنوز هم بافت سنتی آن‌ها حفظ شده است. بازدید از برخی خانه های تاریخی شیراز مجاز نیست؛ اما برخی از آن‌ها تبدیل به موزه شده‌اند و با داشتن پتانسیل‌های گردشگری بالا، ارزش توریستی دارند. برخی از این خانه‌ها نیز، مرمت شده و تبدیل به بوتیک هتل‌های بسیار زیبا شده‌اند. از جمله این خانه‌های تاریخی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| نام خانه تاریخی شیراز | آدرس خانه های تاریخی شیراز |
| خانه تاریخی سعادت شیراز | محله تاریخی سنگ سیاه، روبه روی آرامگاه سیبویه |
| خانه صابر شیراز | محله سرباغ، بن‌بست کدخدا، پلاک ۶۲ |
| خانه تاریخی محتشم شیراز | بلوار کریم خان زند، خیابان انوری، روبه روی دیوانخانه کریمخانی و هم‌جوار با ارگ کریم خانی |
| خانه تاریخی نصیر الملک شیراز | گود عربان، خیابان لطفعلی خان زند، خیابان ۳۷، روبه روی مسجد نصیرالملک |
| خانه زینت الملک قوامی شیراز | خیابان لطفعلی‌خان زند، ضلع غربی نارنجستان قوام |
| خانه توکلی شیراز | گود عربان، خیابان لطفعلی‌خان زند، خیابان احمدی، بن‌بست در امتداد بازار زرگرها |
| خانه فروغ الملک شیراز | شیراز، بلوار آیت‌الله دستغیب، محله سنگ سیاه، پشت امامزاده بی‌بی دختران، پلاک 27 |
| خانه منطقی نژاد شیراز | شیراز، خیابان لطفعلی‌خان زند، خیابان 9 دی، ضلع جنوبی مسجد نو (شهدا) |
| خانه تاریخی صالحی شیراز | شیراز، خیابان 9 دی، در جوار حرم شاهچراغ، ابتدای گذر تاریخی هفت‌پیچ |
| خانه تاریخی ضیائیان شیراز | شیراز، خیابان قاآنی، تقاطع کوچه مقنی‌ها با گذر سنگ سیاه، پلاک 12 |
| خانه شوریده شیراز | شیراز، خیابان 9 دی، نزدیک حرم شاهچراغ، گذر تاریخی هفت‌پیچ، محله سرباغ |
خانه تاریخی سعادت شیراز
قدمت این خانه تاریخی به دوران قاجار برمی‌گردد. این خانه دارای یک حیاط مرکزی و اتاق‌های 3 درب و 5 درب است. وجود حوض فیروزه‌ای، حجاری‌ها، گره چینی و کاشی کاری نشان از هنرهای اصیل ایرانی دارد. خانه سعادت شیراز در سال‌های اخیر مورد مرمت و موریانه‌زدایی قرار گرفته و جلوه‌گاه بهترین تجلی از خاتم کاری شیراز است. جالب است بدانید که خانه تاریخی سعادت شیراز در سال 1382 در لیست میراث‌های ملی ایران قرار گرفت. این خانه در محله‌ی سنگ سیاه قرار گرفته و ورود تمامی گردشگران به آن آزاد است.
خوشبختانه دسترسی به این خانه تاریخی به دلیل نزدیکی به آرامگاه سیبویه بسیار آسان است. در اطراف این خانه، هتل‌ها و اقامتگاه‌های سنتی وجود دارد که اقامت در آن‌ها لذت شیرازگردی شما را دوچندان می‌کند.
خانه تاریخی محتشم شیراز
خانه زندیه محتشم در نزدیکی بنای با شکوه ارگ کریم‌خان زند شیراز واقع شده است. با وجود از بین رفتن بخش‌های مهمی از خانه تاریخی محتشم، خوشبختانه ترمیم‌هایی برای آن انجام شده که ظاهر آن را چشم‌نواز کرده است. این خانه با داشتن کاشی کاری‌های رنگارنگ، ایوانی با ستون‌های سنگی، سقف‌های چوبی، ارسی و آینه کاری‌ها توانسته نظر بسیاری از گردشگران خارجی را به خود معطوف کند. در اواسط حیاط خانه محتشم دو حوض سنگی قرار دارد که فواره‌های زیبایی از آن خار ج می‌شود.
وجود نقاشی‌هایی از گل، طبیعت و جانوران در کیفیت بالا، روح آدمی را تجلی می‌بخشد. متاسفانه باتوجه به تخریب بخش‌های اصلی این خانه امکان بازدید عمومی از آن وجود ندارد.
خانه تاریخی صابر شیراز
ساختمان دو طبقه خانه صابر به عنوان یکی از خانه های تاریخی شیراز، به دست یکی از تاجران نامدار شیراز به نام حسن علی صابر سنگری ساخته شده است. خانه اشرافی صابر دارای اتاق‌های سه دره و پنج دره است که با گچبری و منبت کاری‌های زیبایی تزیین شده‌اند. آنچه که در معماری خانه صابر شیراز به چشم می‌خورد، ستون‌های سلطنتی زیبایی است که باعث ایجاد ابهت و وقار در آن می‌شود. خانه صابر دارای کاشی‌هایی با نقش و نگارهای شاهان قاجار بوده که با ظرافت بالایی حکاکی شده‌اند.
نکته قابل توجه این است که اکنون خانه صابر تغییر کاربری داده و به موزه صابر تبدیل شده است. این مکان در سال 1382 به عنوان یکی از ارزش‌های میراث فرهنگی ثبت شده است. امروزه این مکان را با نام خانه خاتم شیراز نیز می‌شناسند. نقطه قوت خانه صابر، نزدیکی به مناطق شلوغ شیراز نظیر حرم مطهر شاهچراغ و مسجد منطقی نژاد است. نزدیک بودن به حرم مطهر شاهچراغ باعث شده که خانه تاریخی صابر دسترسی مناسبی به بازار وکیل و مسجد جامع عتیق داشته باشد. علاوه‌بر جاذبه های گردشگری مراکز اقامتی زیادی به خانه تاریخی صابر نزدیک هستند.
خانه تاریخی نصیر الملک شیراز
خانه نصیرالملک در نزدیکی مسجد معروف شیراز به نام مرکز نصیرالملک واقع است. حاج حسنعلی خان نصیرالملک در زمان قاجار ساختن بنای خانه تاریخی نصیرالملک را برعهده داشت. در قسمت شمالی و جنوبی خانه نصیرالملک شیراز دو حیاط وجود دارد که دارای حوض و درختان کهنسال هستند. همچنین بخش‌هایی مانند آیینه خانه، اتاق‌ها، زیرزمین و تالار اصلی از بخش‌های قابل توجه آن محسوب می‌شوند. آنچه که خانه تاریخی نصیرالملک را از دیگر خانه های تاریخی شیراز متمایز می‌کند، وجود نقاشی‌های اروپایی در سقف‌های آن است.
خوشبختانه بسیاری از دیوارها، پنجره و سقف این خانه مورد بازسازی قرار گرفته است. جالب است بدانید که در کنار خانه تاریخی نصیرالملک، آثار ملی فراوانی وجود دارد که متاسفانه رو به فراموشی سپرده شده‌اند. این خانه در سال 1354 در لیست آثار ملی ایران قرار گرفت. خانه نصیرالملک در نزدیکی منطقه خوش آب و هوای نارنجستان قوام قرار گرفته و از نظر فضای سبز بسیار زیباست.
خانه زینت الملک شیراز
خانه زینت الملک، در سال‌های قبل متعلق به دختر قوام الملک بوده و به عنوان مکانی برای پناه دادن به یتیمان و مسافران در نظر گرفته شده بود. قوام الملک، پدر زینت الملک و نوه حاج ابراهیم کلانتر بوده است. خانه زینت الملک دارای بخش‌هایی مانند نارنجستان، زیرزمین و تالارهایی با آینه‌هایی رنگی است که محیط بسیار فرح بخشی را به وجود آورده است. خانه زینت الملوک 2700 متر زیر بنا دارد و باغی به مساحت 3200 متر مربع را در خود جای داده است. این خانه دارای بخش‌های اندرونی، بیرونی و درونی است که تالار شاه نشین آن قسمت قابل توجه آن است.
قسمت‌هایی مانند ورودی‌های معرق کاری شده، سکوهای با ارتفاع 70 سانتی‌متری، کتیبه ها و هشتی‌هایی که در ورودی خانه وجود دارد، امروز قابل رویت است. در این خانه بخش‌هایی مانند کتابخانه عبدالعلی دستغیب نیز دیده می‌شود. جالب است بدانید که در این خانه مجسمه‌های مومی، تالارهای موسیقی، کنفرانس و سالن‌های نمایش فیلم نیز به وجود آمده است. به همین دلیل امروزه بسیاری از عکاسان و علاقه‌مندان بازدید از خانه زینت الملک شیراز را به عنوان مکانی مفرح و تاریخی در لیست برنامه‌های سفر خود قرار می‌دهند. خانه زینت الملک در خیابان لطفعلی خان واقع شده و به بسیاری از بازارچه‌ها، مراکز دیدنی و البته هتل‌ها فاصله نزدیکی دارد.
خانه توکلی شیراز
در منطقه تاریخی گود عربان شیراز، خانه‌ای تاریخی وجود دارد که با کاشی‌کاری‌ها و خشت‌هایی که در سازه آن وجود دارد شناخته می‌شود. این خانه در سال 1331 ساخته شده و دارای بخش‌هایی مانند زیرزمین، ستون‌ها، دیوارها، کاشی کاری‌ها و دورچین‌های باغچه است. نقطه متمایز کننده خانه توکلی شیراز از دیگر خانه های تاریخی شیراز، کاشی کاری‌های قرآنی و نقاشی‌هایی از زندگی یوسف پیامبر است که در گوشه و کنار آن به چشم می‌خورد. همچنین ستون‌ها و تزئینات چوبی از وجوه مشخص خانه توکلی شیراز محسوب می‌شوند.
خانه توکلی شیراز در سال 1379 در لیست آثار ملی قرار گرفته؛ ولی متاسفانه امروزه این محل متروکه شده و به همین دلیل بسیاری از بخش‌های آن تخریب شده است. موقعیت مکانی این خانه در نزدیکی بازار وکیل است و این موضوع خبر خوشی برای کسانی است که به قصد خرید یا بازدید از این بازار بزرگ وارد این شهر می‌شوند. علاوه‌بر این، ایستگاه مترو وکیل الرعایا در نزدیکی این خانه دسترسی به آن را آسان کرده است.
تخریب خانه های تاریخی شیراز
متاسفانه امروزه برخی از خانه‌های تاریخی و قدیمی شیراز نیز تخریب شده و بخش‌هایی از آن‌ها فرو ریخته و از بین رفته است. با این حال، شایان ذکر است که خانه‌های تاریخی چون خانه صابر، خانه شوریده شیرازی و خانه نصیرالملک از جمله بناهایی هستند که علی‌رغم آسیب‌هایی که دیده‌اند، سایر بخش‌های آن‌ها توانسته‌اند از این صدمات جان سالم به در ببرند و همچنان استوار باقی بمانند. برخی از خانه هایی که به طور کامل از بین رفته اند، عبارت اند از:
خانه های سنتی شیراز برای اقامت
امروزه با توجه به تمایل برخی مسافران به اقامت در بناهای سنتی و تجربه لذت یک زندگی قاجاری، برخی از خانه های تاریخی نیز به اقامتگاه تبدیل شده اند. اگر قصد سفر به شیراز و اقامت در این خانه‌های قدیمی را دارید، می‌توانید این هتل‌ها را رزرو کنید. لازم به ذکر است که این خانه‌های سنتی به دلیل موقعیت مکانی عالی در بافت تاریخی شیراز، به تمامی مکان‌های دیدنی و بناهای تاریخی شیراز نزدیک هستند و دسترسی راحت‌تری را فراهم می‌کنند. همچنین لازم است بدانید برخی از خانه های سنتی شیراز که تبدیل به اقامتگاه شده اند، عبارت اند از:
- اقامتگاه سنتی فروغ مهر شیراز
- هتل سنتی گلشن شیراز
- خانه پرهامی شیراز
- اقامتگاه سنتی پنج دری شیراز
- بوتیک هتل راوی شیراز
- اقامتگاه سنتی داروش
رزرو هتل های شیراز از های هتل
بازدید از خانه‌های سنتی شیراز، یکی از بهترین راه‌ها برای شناختن معماری و هنرهای اصیل ایرانی است که شاید تا چند سال بعد اثری از آن باقی نماند. به همین دلیل هتل‌های زیادی در نزدیکی آن‌ها قرار گرفته‌اند که می‌توانند نیاز مسافران و گردشگران را از نظر محل اقامت راحت کنند. این مکان‌ها در قالب اقامتگاه بومگردی، هتل لوکس، بوتیک هتل و مراکز اقامتی ساده هستند که برای همه نوع افراد قابل رزرو هستند. لیست کاملی از اقامتگاه‌های موجود در اطراف خانه های تاریخی شیراز وجود دارد که شما می‌توانید در وبسایت های هتل از آن‌ها اطلاع پیدا کنید.
در سایت تمامی اطلاعات، امکانات و موقعیت مکانی این هتل‌ها ذکر شده و امکان رزرو اینترنتی آن‌ها نیز وجود دارد. جالب است بدانید که رزرو هتل های شیراز با استفاده از های هتل شامل تخفیف‌هایی است که می‌توانید از آن‌ها بهره‌مند شوید.
سوالات متداول
بهترین خانه های تاریخی شیراز، چه خانه‌هایی هستند؟
خانه تاریخی زینت الملک، خانه تاریخی صابر، خانه تاریخی محتشم و خانه تاریخی توکلی و…
آیا امکان بازدید از همه خانه های تاریخی شیراز وجود دارد؟
برخی از خانه های تاریخی به علت تخریب زیاد امکان بازید وجود ندارد، برخی دیگر از این خانه ها تبدیل به موزه های گردشگری شده اند.
امروزه، کاربری خانه های تاریخی شیراز چگونه است؟
برخی به هتل، اقامتگاه، موزه نیز تبدیل شده اند، برخی دیگر همچنان شک سنتی و گردشگری خود را حفظ کرده اند.
