اولین و قدیمی ترین بناهای اصفهان که در حال حاضر یکی از مهم ترین آثار تاریخی دنیا می باشند که نظر بسیاری از باستان شناسان خارجی را به خود جلب کرده است در کل اصفهان دارای مراکز تاریخی و باستانی بسیار زیادی است که بیش از صد بنای تاریخی در اصفهان فهرست شدند که بسیاری از آن ها بیش از هزار سال عمر دارند.با شکوه ترین دوران اصفهان را میتوان دوران صفویه دانست که در این دوران هنر و معماری ایرانی به مرحله ای جدید وارد شد که در تمام جهان بی نظیر بوده است.
اولین و قدیمی ترین بناهای اصفهان که در حال حاضر یکی از مهم ترین آثار تاریخی دنیا می باشند که نظر بسیاری از باستان شناسان خارجی را به خود جلب کرده است در کل اصفهان دارای مراکز تاریخی و باستانی بسیار زیادی است که بیش از صد بنای تاریخی در اصفهان فهرست شدند که بسیاری از آن ها بیش از هزار سال عمر دارند.با شکوه ترین دوران اصفهان را میتوان دوران صفویه دانست که در این دوران هنر و معماری ایرانی به مرحله ای جدید وارد شد که در تمام جهان بی نظیر بوده است.
فهرست مطالب
فهرستی از بافت های تاریخی این شهر
تعدادی از اولین و قدیمی ترین بناهای اصفهان را اینجا با هم مختصر مرور میکنیم.
1- کتابخانه سارویه
کتابخانه ی سارویه (کهن دژ یا تپه اشرف) یکی از دژهای باستانی اصفهان ،در قرن پنج و یا ششم قبل از میلاد که در آغاز سلطنت هخامنشیان بنا شده بود همچنین نام کتابخانه‌ای بوده در دژی قدیمی به همین نام در شهر جی سپاهان یا اصفهان کنونی، در کنار پل شهرستان که در کناره شمالی زاینده‌رود واقع شده است، در این کتابخانه بزرگ کتاب‌های فراوانی نگهداری می‌شده که کتاب‌های این کتابخانه بر روی پوست درخت نوشته شده بودند و خطی که کتاب‌ها بدان نگاشته شده بودند برای مردمان آن زمان نا آشنا بوده، این کتاب‌ها را به دستور خلیفه وقت به بغداد می‌برند، گویا همه‌ی این کتاب‌ها به مرور زمان نابود شده‌اند.
دژ سارویه است که به گفته منابع، کتابخانه بزرگی بوده و با حمله اعراب ویران شده است در دوره صفوی،اشرف افغان در آن سکونت داشت. به همین دلیل برخی آن را به نام تپه اشرف میشناسند اکنون تنها بقایای آن به‌صورت تپه‌ای برجا مانده است که بنام “تپه اشرف ” معروف است، این دژ دارای دالان‌های متعددی بوده و به همین دلیل در ابتدای حمله اعراب کتاب‌های سارویه از دسترس محفوظ ماندند.
آتشگاه مهربین
آتشکده اصفهان، در بین قدیمی‌ترین آتشگاه‌های ایران قرار دارد که در بین جاده اصفهان به سمت نجف آباد است و در واقع ساخت این بنا به 6 قرن پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردداین و در اواخر دوران ساسانی ساخته شده است. از لحاظ معماری هشت ضلع دارد و درون هر ضلع نیز پنجره‌ای رو به بیرون باز شده است که نور آتش را به بیرون از آتشگاه هدایت میکند. جنس ساختمان از خشت و تپه های آن از جنس سنگ‌های رسوبی است ساخته شدن آتشگاه بر بلندی تپه بدین معنا بود که هم به تمامی شهر اشراف داشته باشد (برای دیدبانی و مراقبت از شهر) و هم از تمامی نقاط شهر قابل مشاهده باشد (برای اعلام اخبار رسمی و همچنین پرستش خدا). در کنار ساختمان اتشگاه اصفهان، دژ مهربین قرار دارد که محل استقرار موبدان و نگهبانان معبد در نظر گرفته می‌شد.
- آتشکده مهربین در منطقه‌ای به نام دژ مهربین قرار دارد و در میان 7 آتشکده بزرگ دوره قباد ساسانی جای دارد.
- آتشگاه مهربین اصفهان در میان 3 اثر قدیمی به جای مانده از دوران باستان قرار دارد.
- علاوه بر بنای اصلی آتشگاه، تعدادی خانه و اتاق کوچک نیز که احتمالا برای اقامت موبدان و گردانندگان آتشگاه بوده در بالای تپه قرار دارد.
- مسیر بالا رفتن از تپه به شکل مارپیچ و زیگزاگ طراحی شده اما هنوز هم بالا رفتن از آن برای همه ممکن نیست.
- ارتفاع محل بنای آتشگاه اصفهان تا سطح جاده حدود 105 متر است که دید نسبتا خوبی را از شهر اصفهان و روستاهای اطراف آن به بیننده می‌دهد.
خانقاه علی بن سهل
این بنا نیز از جمله کهن ترین ساختمان های اصفهان است که عمر آن به هزار و صد سال می رسد. بقعه علی بن سهل هشتصد سال قبل از سی و سه پل ساخته شده است و معماری آن به شیوه خراسانی است.مناره باقوشخانه به دلیل مجاورت با بقعه علی بن سهل به مناره علی بن سهل نیز شهرت دارد. “ابوالحسن علی بن سهل محمد بن ازهر اصفهانی” از مردم شهر اصفهان و از بزرگان و عرفای صوفیه ای بوده است.خانقاه و مقبره علی ابن سهل در طول دوران مرکز تجمع عرفا و اهل علم و دراویش بوده ، و در حال حاضر به « دراویش سلسله خاکساریه » متعلق است . این بنا در مرکز باغی وسیع در محله طوقچی اصفهان است و هم اکنون نیز خانقاه دراویش خاکسار اصفهان تحت نظر جناب آقای احمد علیخان برومند (نصرت علیشاه) هست. این مجموعه دارای دستگاه و باغی بزرگ بوده که قسمت بیشتر باغ در حال حاضر در تصرف سازمان بهزیستی است و فقط محدوده کوچکی در اطراف بقعه باقی مانده است .
پل شهرستان
پل شهرستان اصفهان، یکی از قدیمی ترین پل های رودخانه زاینده رود می باشد. این پل، جزو بناهای تاریخی و مشهور شهر اصفهان بوده که با نام های پل جی و پل جسر حسین نیز شناخته می شود. به گفته باستان شناسان بنای اولیه پل در زمان ساسانیان بوده که زمان هخامنشی تکمیل و ساخته شده و قدمت آن به قبل اسلام برمیگردد. اما ساختمان های روی پل، از نمونه معماری اســلامی، دیلمی و سلجوقی برگفته شده است. با توجه به ویژگی های معماری پل شهرستان محققین معتقد هستند که این پل کاربرد نظامی داشته است. علت آن که این پل شهرستان نامیده می شود این است که در روستائی به همین نام در شرق اصفهان واقع شده است .پل شهرستان دارای یازده چشمه و دوازده پایه سنگی بزرگ است، اما قسمت فوقانی پل که جهت عبور و مرور بوده، خراب شده است و فقط پیاده روی در آن امکان پذیر است. مصالح ساختمان به کار رفته در پل شهرستان که پلی باستانی است از سنگ، آجر، خشت و ملات است.
مسجد هفتشویه
مسجد هفتشویه از جمله بناهای تاریخی هزارساله است که در شمال شرقی اصفهان به طرف شهرنایین در روستای هفتشویه قراردارد. مسجدجامع هفتشویه یک مسجد دو ایوانی سلجوقی ازنوع کلاسیک است و این مسجد با خشت خام و آجر ساخته شده بود که درقرن پنجم هجری بنیان نهاده شده وبازسازی کلی آن زمانی که روبه خرابی گرفته در ربع اول قرن هشتم هجری آغازشده که مهمترین بخش مسجدجامع هفتشویه محراب ان است که درحدود هفت قرنی ازعمرآن میگذردکه برخلاف بقیه قسمتهای مسجدسالم مانده است. یکی از زیباترین و پیچیده ترین گچبری های عهد ایلخانی است که به خط ثلث، خطی از بسم الله الرحمن الرحیم و آیه پرمعنای آیه الکرسی را در دل خود به روایت دارد. تنها محرابی منقش به تزیینات گل و بوته که عاشقانه در آغوش یکدیگرِ٬ گلستانی ایستاده را به نمایش گذاشته‌است.این مسجددر تاریخ5/12/41باشماره430در فهرست آثارتاریخی ایرانی به ثبت رسیده است.
مسجد جامع اصفهان
مسجد جمعه یا مسجد جامع اصفهان از مهمترین و قدیمی‌ترین ابنیه مذهبی ایران است دارای لایه های تاریخی مختلفی را شامل می شود که ظاهر مسجد را عمدتا مربوط به اقدامات دوره سلجوقی می دانند که اما تعميرات و الحاقات آن به دوران‌های بعد به‌خصوص عصر صفويان مربوط می‌شود و گرچه در کاوش‌های باستان‌شناسی آثاری متعلق به دوران آل‌بويه و قرن سوم هجری هم باز می‌گردد و بعد از آن در قرن دوم هجری اعراب ساکن روستای طهران سنگ بنای مسجد را گذاشتند و در هر دوره تاریخی تغییری در آن دادند تا به شکل امروز درآید. به خاطر همین هم رد ایلخانیان، مظفریان، تیموریان، صفویه و قاجار هم بر آجرهای آن دیده می‌شود.مسجد جامع اصفهان آنقدر قدیمی‌ست که گفته می‌شود روزی آتشکده شهر بوده است!
معماری مسجد جامع اصفهان
مسجد به جای گنبد چهار ضلعی، گنبدی ۱۶ ضلعی دارد وهمین ویژگی هم باعث شده که الهام‌بخش ساخت مسجدهای دیگری در تبریز، شیراز و سمرقند با چهار ایوان و گنبدهای ۱۶ ضلعی باشد.
قدیمی ترین قسمت های مسجد را می توانید در شبستان آن که به دوران دیلمیان باز می گردد ببینید. کاشی کاری ها و مقرنس های این مسجد در فهرست زیباترین آثار معماری ایران در تمام تاریخ قرار دارند و شهرت جهانی آن را با ابنیه ای نظیر تخت جمشید و یا اهرام مصر مقایسه می کنند. این بنا یکی از ۲۰ اثر تاریخی ایران است که در فهرست جهانی یونسکو به عنوان میراثی برای تمام بشریت به ثبت رسیده است.
با وجود بافت تاریخی و توریستی زیادی که اصفهان دارد گردشگران زیادی به خود جذب میکند و به مراتب هتل های زیادی برای اقامت مسافران دارد. شما میتوانید برای رزروی راحت و اقامتی راحتتر در اصفهان از سایت های هتل دیدن فرمایید تا بتوانید انتخاب بهتری داشته باشید و با ورود به اصفهان به اولین و قدیمی ترین بناهای اصفهان سری بزنید.
