عمارت شهرداری تبریز؛ معرفی کامل تاریخچه و معماری این بنای تاریخی

عمارت شهرداری تبریز یکی از جاهای دیدنی تبریز است که در قلب تبریز جای گرفته و به عنوان اولین ساختمان شهرداری ایران شناخته می‌شود. این عمارت که در سال‌های گذشته به موزه شهرداری تبدیل شده، یادگاری ارزشمند از دوران بلدیه است. معماری خاص و موقعیت مرکزی این بنا، آن را به مقصدی پرطرفدار برای گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ تبدیل کرده است. بازدید از این عمارت، فرصتی برای آشنایی با گذشته شهر و تماشای آثار فرهنگی و تاریخی آن فراهم می‌کند.

عمارت شهرداری تبریز کجاست؟

• آدرس عمارت شهرداری تبریز: تبریز، خیابان امام، میدان ساعت
• ساعات بازدید: این عمارت از ساعت 7:30 صبح تا 17:30 عصر پذیرای بازدیدکنندگان است.
• هزینه ورودی: هزینه بلیط ورودی برای اتباع ایرانی 5000 تومان و برای اتباع خارجی 40000 تومان است.

معرفی عمارت شهرداری تبریز

عمارت شهرداری تبریز یکی از بناهای شاخص این شهر است که در سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۲۰ در محله مقصودیه و بر روی زمین گورستان قدیمی کوی نوبر ساخته شد. این ساختمان در سه طبقه بنا شده و مساحتی بالغ بر ۹۶۰۰ مترمربع دارد. یکی از ویژگی‌های برجسته این عمارت، برج ساعتی به ارتفاع ۳۰ متر است که صدای آن هر ۱۵ دقیقه به گوش می‌رسد. این بنا که در میدان ساعت، مرکز شهر تبریز قرار دارد، امروزه محل انجام امور شهرداری و فعالیت‌های عمرانی شهر است و به‌عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی مورد توجه قرار گرفته است.

مسیرهای دسترسی به عمارت شهرداری تبریز

برای رسیدن به عمارت شهرداری تبریز، روش‌های مختلفی وجود دارد که شامل استفاده از خودروی شخصی، اتوبوس و مترو است:

• مسیر دسترسی با خودروی شخصی: اگر با خودروی شخصی به این مکان می‌روید، باید به میدان ساعت تبریز مراجعه کنید. با توجه به محدودیت فضا برای پارک خودرو، ممکن است مجبور شوید ماشین خود را در یکی از پارکینگ‌های عمومی اطراف پارک کنید و سپس مسیر کوتاهی را پیاده طی کنید.
• مسیر دسترسی با اتوبوس: استفاده از اتوبوس‌های شهری نیز راهی مناسب است. اتوبوس‌های تندرو (BRT) که مسیر شریعتی-آبرسان را طی می‌کنند، شما را به میدان ساعت و عمارت شهرداری می‌رسانند. همچنین دو پایانه اتوبوس‌رانی در نزدیکی این بنا وجود دارد که اتوبوس‌های بسیاری از نقاط مختلف شهر به آن‌ها دسترسی دارند.
• مسیر دسترسی با مترو: نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به عمارت، ایستگاه میدان ساعت است. از این ایستگاه می‌توانید به‌راحتی و در زمانی کوتاه به عمارت شهرداری برسید.

تاریخچه عمارت شهرداری تبریز

ساخت عمارت شهرداری تبریز در سال ۱۳۱۴ و به دستور شهردار وقت، حاج ارفع‌الملک جلیلی، آغاز شد. این بنا با همکاری مهندسان آلمانی و در محل گورستان قدیمی محله نوبر (مقصودیه) ساخته شد. عمارت به دلیل داشتن ساعتی بزرگ در بالای برج خود، میان مردم به نام ساختمان ساعت یا ساعات قاباغی نیز شناخته می‌شود.

نخستین شهرداری ایران، که در آن زمان بلدیه نام داشت، در همین عمارت فعالیت می‌کرد. این ساختمان تا سال ۱۳۸۶ مرکز اصلی فعالیت‌های شهرداری تبریز بود و پس از آن به موزه شهرداری تبدیل شد. در حال حاضر، بازدیدکنندگان می‌توانند در این موزه اشیاء و تصاویری از تاریخ تبریز را مشاهده کنند. این عمارت یکی از نمادهای تاریخی و فرهنگی تبریز محسوب می‌شود و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

معماری عمارت شهرداری تبریز

عمارت شهرداری تبریز بنایی سه‌طبقه با زیربنای ۶۵۰۰ مترمربع است که در دوره پهلوی اول ساخته شده و به‌دلیل معماری خاص خود شناخته می‌شود. این ساختمان به شکل U و شبیه به عقابی در حال پرواز طراحی شده است که از نمای هوایی قابل مشاهده است.

نمای بیرونی بنا با سنگ‌های تراشیده و تزئینی ساخته شده که در قسمت‌های شمالی و شرقی ساختمان، که به معابر اصلی شهر مشرف است، بیشتر دیده می‌شود. در بخش‌های جنوبی و غربی، نمای بنا ترکیبی از آجر و سنگ است. دیوارهای عمارت از آجر و ملات ماسه و آهک ساخته شده‌اند و کلاهک‌های آهنی برای استحکام در جهت طولی و عرضی آن به کار رفته‌اند.

در بخش داخل عمارت شهرداری تبریز، از عناصر معماری ایرانی الهام گرفته شده، درحالی‌که نمای بیرونی سبک اروپایی دارد. ورودی اصلی بنا در بخش مشرف به میدان ساعت قرار دارد و ورودی‌های دیگر در بخش‌های محوطه دیده می‌شوند. برج ساعت که در مرکز این بنا قرار دارد، یکی از ویژگی‌های اصلی و قابل‌توجه آن است و از دور نیز به چشم می‌آید. این عمارت که نخستین ساختمان بلدیه ایران به‌شمار می‌رود، نمونه‌ای از ترکیب هنر ایرانی و معماری اروپایی است و از لحاظ طراحی و ساختار، در میان بناهای تاریخی تبریز جایگاه ویژه‌ای دارد.

کاربری عمارت شهرداری تبریز 

عمارت شهرداری تبریز از ابتدا به‌عنوان محل اداری شهرداری طراحی و ساخته شده است. این عمارت، با وجود انتقال بخش عمده‌ای از امور اداری و عمرانی شهرداری به ساختمان‌های جدید، همچنان به‌عنوان مرکزی برای فعالیت‌های شهرداری و برخی از رویدادهای مهم شهر باقی مانده است.

این بنا محل برگزاری ملاقات‌های رسمی شهردار تبریز با مقامات داخلی و خارجی است و به دلیل اهمیت تاریخی و اداری خود، همچنان نقش مهمی در مدیریت شهری ایفا می‌کند. همچنین بخشی از این عمارت به نخستین موزه شهر و شهرداری‌های کشور اختصاص یافته است. شورای اسلامی شهر تبریز نیز جلسات رسمی خود را در سالن آمفی‌تئاتر این ساختمان برگزار می‌کند. عمارت شهرداری تبریز به دلیل موقعیت و کاربری چندمنظوره خود، از جمله اماکن مهم و شناخته‌شده شهر محسوب می‌شود.

موزه عمارت شهرداری تبریز

عمارت شهرداری تبریز در سال ۱۳۸۶ به مناسبت صدمین سالگرد تأسیس اولین انجمن شهر و بلدیه ایران، به نخستین موزه شهر و شهرداری‌های کشور تبدیل شد. این موزه با تالارهای متنوع و آثار تاریخی، به بازدیدکنندگان امکان آشنایی با تاریخ و فرهنگ تبریز را می‌دهد. در این موزه، تالارهای متعددی مانند تالار دوربین‌های قدیمی، تالار دفاع مقدس، تالار فرش، خط و خوشنویسی، چاپ و نشر، هنرهای معاصر، حکمت و چندین تالار دیگر وجود دارد. در هر یک از این تالارها اشیای ارزشمندی مانند دوربین‌های نسل قدیم، اسناد تاریخی، کتب خطی، آثار هنری، و یادگارهای مربوط به بلدیه تبریز به نمایش گذاشته شده است.

یکی از بخش‌های خاص این موزه، تالار فرش است که شامل فرش‌هایی با قدمت بیش از ۱۱۰ سال است. این فرش‌ها به دستور ارفع‌الملک جلیلی، از زمان تأسیس عمارت تا دهه ۱۳۲۰، بافته شده‌اند. همچنین، در محوطه عمارت، ماشین‌های قدیمی مانند تاکسی‌های اولیه و اولین ماشین آتش‌نشانی تبریز برای نمایش عموم قرار گرفته‌اند. این موزه نمادی از تاریخ و هویت شهر تبریز است که با همکاری شهرداری و شهروندان ایجاد شده و یادگارهای ارزشمند مرتبط با فرهنگ و تاریخ این شهر را حفظ کرده است.

جاذبه های نزدیک به عمارت شهرداری تبریز

عمارت شهرداری تبریز، که در قلب تبریز واقع شده است، نه‌تنها مقصدی جذاب برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ است، بلکه به واسطه‌ای موقعیت مرکزیش دسترسی آسان به جاذبه‌های متنوع اطراف خود را نیز فراهم می‌کند. در ادامه، با مهم‌ترین جاذبه‌ های نزدیک به عمارت شهرداری تبریز آشنا خواهید شد.

• خانه بهنام تبریز: تبریز، میدان ساعت، محله مقصودیه
  • فاصله تا موزه: ۵۰۰ متر (۶دقیقه پیاده روی)
• خانه اردوبادی تبریز: تبریز، خیابان ارتش جنوبی، پلاک ۸۴
  • فاصله تا موزه: ۳۰۰ متر (۴ دقیقه پیاده روی)
• خانه استاد شهریار تبریز: تبریز، خیابان ارتش، محله مقصودیه، خانه استاد شهریار پلاک 21
  • فاصله تا موزه: ۶۵۰ متر (۸ دقیقه پیاده روی)
• ارگ علیشاه تبریز: تبریز، تقاطع جنوبی خیابان امام خمینی و فردوسی
  • فاصله تا موزه: ۶۰۰ متر (۷ دقیقه پیاده روی)
• خانه نیکدل تبریز: تبریز، خیابان امام خمینی و در پیاده راه مقصودیه
  • فاصله تا موزه: ۳۰۰ متر (۴ دقیقه پیاده روی)

رستوران های اطراف موزه شهرداری

بازدید موزه شهرداری تبریز اغلب با ساعاتی دل‌نشین اما پرانرژی همراه است که نیاز به استراحت و صرف غذایی خوش‌طعم را دوچندان می‌کند. خوشبختانه، در اطراف موزه شهرداری تبریز، رستوران‌های متنوعی وجود دارند که با منوهای جذاب و محیط‌های دلپذیر، گزینه‌ای ایده‌آل برای یک وعده غذایی یا میان‌وعده محسوب می‌شوند. در ادامه، لیستی از بهترین رستوران‌ های تبریز اطراف موزه ارائه خواهیم داد.

• سفره خانه سنتی شهریار (حمام نوبر): تبریز، تقاطع خیابان امام، پیاده گذر بازار تربیت
  • فاصله تا موزه: ۲۹۰ متر
• رستوران سنتی یاقوت تبریز: تبریز، امام خمینی، مهر، بین شمس و شهیدان هاتف
  • فاصله تا موزه: ۵۰۰ متر
• رستوران حاج مجید چلوپز تبریز: خیابان تربیت تبریز، طبقه دوم پاساژ نور، محدوده بازار تبریز
  • فاصله تا موزه: ۱.۶ کیلومتر
• رستوران فرهنگیان تبریز: تبریز، بهادری، بین صاحب جم و پورنقی
  • فاصله تا موزه: ۱ کیلومتر
• رستوران علیشاه تبریز: تبریز، طالقانی شمالی، بعد از امام خمینی
  • فاصله تا موزه: ۵۰۰ متر

هتل های نزدیک عمارت شهرداری تبریز

عمارت شهرداری تبریز، به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین بناهای تاریخی این شهر، مقصدی محبوب برای گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ است. بسیاری از مسافران برای دسترسی آسان‌تر به این عمارت و دیگر جاهای دیدنی اطراف آن، به دنبال اقامت در هتل‌های نزدیک این منطقه هستند. نزدیکی به این عمارت علاوه بر صرفه‌جویی در زمان، امکان تجربه‌ی گشت‌وگذاری آسان در مرکز تبریز را نیز فراهم می‌کند. هتل های تبریز نزدیک به این موزه عبارتند از:

• هتل زیبا تبریز: تبریز، بلوار ملاصدرا،خیابان طالقانی،خیابان ارگ جدید
  • فاصله تا موزه: ۳۵۰ متر
• هتل سهند تبریز: تبریز، خیابان امام خمینی،خیابان فردوسی
  • فاصله تا موزه: ۶۰۰ متر
• هتل سینا تبریز:  تبریز، خیابان امام خمینی، میدان باغ گلستان
  • فاصله تا موزه: ۲.۴ کیلومتر
• هتل آپارتمان صدف تبریز: تبریز،کوچه باغ تبریز، خیابان قره آغاج، بلوار نیروی هوایی
  • فاصله تا موزه: ۲.۳ کیلومتر
• هتل مروارید تبریز: تبریز، خیابان امام خمینی، خیابان فلسطین جنوبی
  • فاصله تا موزه: ۲.۳ کیلومتر

سخن آخر

در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که عمارت شهرداری تبریز نه تنها به عنوان یک نماد تاریخی و فرهنگی، بلکه به عنوان مکانی برای بازدید و آشنایی با تاریخ و هنر این شهر، جایگاه ویژه‌ای دارد. این بنا با تالارهای مختلف و موزه‌هایی چون موزه کفش و موزه آتش‌نشانی، فرصتی مناسب برای شناخت بهتر از تبریز و گذشته‌ی آن فراهم می‌کند.

سوالات متداول