بافت تاریخی یزد از جمله بکرترین بافت‌های مسکونی در تاریخ ایران به‌حساب می‌آید که میزان وسعت آن، به نزدیک ۷۰۰ هکتار می‌رسد. این شهر لقب نخستین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی دنیا را به خود گرفته است. در دل شهر تاریخی یزد، آثار قدیمی بسیاری گنجانده شده و شما می‌توانید در آن خانه‌ها و کوچه‌های قدیمی خشتی را مشاهده کنید، شما می‌توانید در این بافت قدیمی، بالغ بر ۱۷۰۰ بنای خشتی را مشاهده کنید.
فهرست مطالب
بافت تاریخی یزد کجاست؟
بافت قدیمی شهر یزد از طرف جنوب به خیابان کاشانی و از طرف شمال به خیابان دولت‌آباد می‌رسد. همچنین این بافت از طرف شرق، در منطقه فهادان و از سمت مغرب در طرف خیابان مطهری به پایان می‌رسد.
تاریخچه بافت تاریخی یزد
در تاریخ اساطیری ایران و زمان حکومت پیشدادیان می‌توانید اسم یزدان را مشاهده کنید که اشاره به بافت تاریخی یزد دارد. این مکان در اشعار اساطیری ایران به عنوان شهری مقدس شناخته می‌شد و مکان ایزدان و محلی برای عبادت به‌شمار می‌رفت. قدمت شهر یزد در واقع به دوره ساسانیان بازمی‌گردد و به یزدگرد تعلق دارد. در بعضی از دوره‌ها نیز از آن به عنوان یزدگردی یاد می‌شد. در دوره‌ای از تاریخ یزد به اسم کثه معروف بود. بافت تاریخی این شهر نشانی از تاریخ باستان ایران داشته؛ اما آثار و بناهایی که در آن دیده می‌شوند، نشان می‌دهد که قدمت یزد به قرن اول و دوم هجری می‌رسد.
جاهای دیدنی بافت تاریخی یزد
جاذبه‌های دیدنی بافت تاریخی یزد شامل کوچه‌های گلی و باریک آشتی کنان به همراه معماری منحصربه‌فرد، مسجد جامع یزد، آب‌انبارهای کویری و… می‌شود. خانه‌های ایلخانی از دیگر جاذبه‌های دیدنی این مکان تاریخی به‌حساب می‌آیند که همچنان امکان سکونت در آن‌ها وجود دارد. از جمله دیگر جاهای دیدنی یزد با بناهای تاریخی بافت کهن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| جاذبه دیدنی | آدرس |
| مسجد چهارمنار یزد | استان یزد، یزد، انقلاب، کوچه چیتی، عالمی، بین کوی شهیدان طاق باف و عالمی 3 |
| آب انبار شش بادگیر یزد | استان یزد، شهر یزد، خیابان دهم فروردین، محله تل یزد، کوچه شش بادگیر |
| خانه لاری ها یزد | استان یزد، یزد، خیابان امام خمینی (ره)، محله فهادان، مجاور عمارت کلاه فرنگی |
| میدان وقت الساعت یزد | استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی |
| بازار خان یزد | استان یزد، یزد، خیابان امام خمینی، خیابان قائم، بازار خان یزد |
| میدان امیر چخماق یزد | استان یزد، شهر یزد، میدان امیر چخماق |
| آتشکده بهرام یزد | استان یزد، یزد، آیت الله کاشانی |
| بقعه شمس‌الدین یزد | استان یزد، یزد، محله‌ی چهار منار، جنب حوض ملتکیه |
| آب‌انبار کوچه‌بندان یزد | یزد، محله چهار کوچه، بلوار بسیج |
| باغ دولت آباد یزد | ایران، استان یزد، یزد، خیابان شهید رجایی، کوچه فردوسی |
نقشه بافت تاریخی یزد
شما می‌توانید بافت تاریخی شهر یزد در بخش شمال شرقی آن قرار دارد که شما می‌توانید نقشه بافت تاریخی یزد را در تصویر زیر مشاهده نمایید.
معماری خانه های بافت تاریخی یزد
به هنگام بازدید از بافت تاریخی یزد، شما متوجه معماری خاص و متفاوت آن خواهید شد. ساخت خانه‌های موجود در بافت تاریخی یزد به کمک خشت و گل انجام شده و این مورد از شاخصه‌های اصلی معماری این بافت به‌حساب می‌آید. یکی از نکاتی که در معماری خانه‌های بافت تاریخی یزد دیده می‌شود را می‌توان توجه به جهت وزش باد و خورشید دانست. تمامی خانه‌های بافت تاریخی شهر یزد از قسمت‌های متفاوتی همانند قسمت بیرونی، اندرونی، تختگاه، تالار، هشتی، اتاق‌هایی جدا با کاربری متفاوت، بادگیر، سردر آشپزخانه و آب‌انبار تشکیل شده است.
بادگیر
سیستم‌های تهویه طبیعی از جمله جذاب‌ترین قسمت‌های خانه‌های بافت تاریخی یزد به‌شمار می‌رود که از آن‌ها به عنوان بادگیر یاد می‌شود. بادگیرها در واقع ستون‌هایی بوده که ساخت آن‌ها به شکل چندضلعی صورت می‌گیرد. این ستون‌ها به شکل ۴ یا هشت ضلعی دیده می‌شوند که به منظور راه یافتن باد به ساختمان‌ها، تعبیه گردیده‌اند. باد به واسطه دریچه بادگیرها به ستون راه پیدا کرده و به فضای درونی خانه وارد می‌شود. بادگیرها در واقع وظیفه دارند که در فصول گرم سال دمای خانه را تنظیم نمایند.
در محیط داخلی خانه حوض وجود داشته و زمانی که باد با آب حوض برخورد می‌کند، فضا خنک‌تر می‌شود. در بعضی از خانه‌های یزد شاهد قرارگیری یک تخته چوب روی حوض هستیم که به‌منظور استراحت کردن در تابستان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آب انبار
از دیگر قسمت‌های جالب معماری خانه‌های بافت تاریخی یزد، می‌توان به آب انبارها اشاره کرد. آب‌انبارها در واقع حوض‌های سرپوشیده هستند که در قسمت زیرزمین هر خانه قرار دارند. در فصل‌های پرآب سال شاهد پر شدن آب‌انبارها به کمک آب باران هستیم. هنگامی که از میزان بارش باران کاسته می‌شود، از آب‌های موجود در بارش‌های پیشین استفاده می‌شود. معماری سقف و گنبد آب انبارها به شیوه‌ای خاص انجام گرفته است.
معماری محله های بافت تاریخی یزد
بافت تاریخی یزد به شکل محله بوده و در این قسمت از یزد، محله‌های متفاوتی به‌چشم می‌خورند که از جمله آن‌ها می‌توان به محل‌های تاریخی فهادان، قلعه کهنه، مصلی، محله سرجمع، کوچه بیوک، خرمشاه، میرقطب، چهارمنار، شش بادگیر، یعقوبی، لب خندق و محله سردوراه اشاره کرد. محله فهادان و چهارمنار در واقع کهن‌ترین محله‌های بافت تاریخی یزد به‌شمار می‌روند. امروزه همچنان افراد زیادی در محله‌های قدیمی و تاریخی یزد سکونت دارند و تردد اهالی محله بالا است؛ اما تغییرات و دگرگونی‌های بسیاری در آن‌ها دیده نشده و شاهد حفظ ظاهر محله‌های قدیمی شهر یزد هستیم.
در اصل شهر تاریخی یزد، بازتابی از هنر، فرهنگ و تمدن ایرانی بوده و این مسئله در سازه‌های مذهبی، مسجدها، حسینیه‌ها، بقعه‌ها، زیارتگاه‌های زرتشتیان، بناها و باغ‌های قدیمی، بادگیرها، آب‌انبارها و بازارهای سنتی یزد به خوبی قابل مشاهده است. محله فهادان یا یوزداران نیز مثال خوبی برای نشان دادن معماری کهن و اصیل یزد به‌حساب می‌آید. این منطقه که در مرکز شهر قرار گرفته، در لیست مناطق مهم یزد جای می‌گیرد؛ چراکه اتفاقات ادبی مهمی در آن رخ داده است.
یکی از محله‌های تاریخی شهر یزد که بسیار حائز اهمیت است، محله آبشاهی نام دارد. محله خلف خانعلی نیز یکی از محله‌های محبوب شهر یزد بوده که مسلمانان و زرتشتیان در آن سکونت دارند.
بهترین زمان سفر به یزد
شهر یزد از جمله گرم‌ترین شهرهای ایران در طول تابستان به‌حساب می‌آید. در گرم‌ترین روزهای سال حتی شاهد رسیدن درجه هوا به ۴۰ درجه نیز هستیم. ماه‌های اسفند و فروردین را می‌توان مناسب‌ترین زمان سفر به شهر یزد از نظر آب‌وهوا دانست. در طول نوروز، شهر یزد ازدحام بالایی داشته و به علت قیمت زیاد مراکز اقامتی و شلوغی جمعیت شما به سادگی نمی‌توانید مکان مناسبی برای اقامت پیدا کنید. این مسئله می‌تواند دغدغه افرادی باشد که به هنگام نوروز به یزد سفر می‌کنند. اگرچه که شهر یزد در تابستان‌ها بیشتر گرم است؛ اما مناسب‌ترین زمان سفر از نظر خلوت بودن و عدم ازدحام به‌حساب می‌آید.
هتل ها و اقامتگاه های بافت تاریخی یزد
از آنجایی که در شهر یزد، جاذبه‌های تاریخی بسیاری وجود دارد و بازدید از آن‌ها می‌تواند بسیار زمان‌بر باشد؛ به منظور رفاه هر چه بیشتر بازدیدکنندگان، هتل‌ها و اقامتگاه‌های بسیاری در نظر گرفته شده است.
از جمله هتل های یزد در بافت تاریخی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هتل سنتی مظفر یزد: یزد، خیابان مطهری، کوچه شهید بکاحی
- هتل فرهنگ يزد: میدان شهید بهشتی، ابتدای خیابان امام خمینی، کوچه فرهنگ
- هتل موزه فهادان یزد: خیابان امام خمینی، محله فهادان، هتل فهادان
- هتل ترنج یزد: یزد، خیابان امام، کوچه حسینیان، کوچه سلامی، پلاک ۳، هتل ترنج
- اقامتگاه چهل پنجره یزد: یزد، خیابان فرخی، رو‌به‌روی اورژانس، اقامتگاه بوم‌گردی چهل پنجره
- هتل ادیب الممالک یزد: یزد، انتهای کوچه لب خندق، پلاک ۸۳، هتل ادیب الممالک
- سرای سنتی نقره یزد: یزد، خیابان امام، محله فهادان، محوطه زندان اسکندر، سرای سنتی نقره
رستوران های بافت تاریخی یزد
شما پس از گشت‌وگذار در بافت‌های تاریخی این شهر، می‌توانید به سراغ رستوران های یزد بروید و ناهار و شامی دلچسب را میل کنید. از جمله رستوران‌های موجود در بافت تاریخی یزد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| نام رستوران | آدرس |
| رستوران ترمه و ترنج | محله فهادان، بازارچه یوزداران، رستوران ترمه و ترنج |
| کافه رستوران فوکا | خیابان مسجد جامع، نرسیده به مسجد جامع، کافه رستوران فوکا |
| کافه رستوران ایرانی قدیمی یزد | خیابان مسجد جامع، انتهای بازارچه صراف‌ها |
| رستوران خانه ابراهیمی | خیابان مصلی، کوچه جنب نخل میرقطب، رستوران خانه ابراهیمی |
سوالات متداول
بافت تاریخی یزد متعلق به چه دوره ای است؟
قدمت این منطقه به قرن اول و دوم هجری قمری باز می‌گردد.
چه مکان هایی در بافت تاریخی یزد قرار دارند؟
خانه لاری های یزد، میدان ساعت یزد، زندان اسکندر یزد، آتشکده بهرام یزد، بازار خان یزد و….
چه زمانی به بافت تاریخی یزد سفر کنیم؟
مناسب‌ترین زمان سفر به یزد از نظر آب‌وهوا را می‌توان ماه‌های اسفند و فروردین دانست.
بافت تاریخی یزد کجاست؟
بافت قدیمی شهر یزد از طرف جنوب به خیابان کاشانی و از طرف شمال به خیابان دولت‌آباد می‌رسد و از طرف شرق، در منطقه فهادان و از سمت مغرب در طرف خیابان مطهری به پایان می‌رسد.
