ارگ کریم خان شیراز

در شمال شهر شیراز و در خیابان کریم خان زند، بنای عظیمی نظر هر بیننده را به خود جلب می‌کند. این یادگار ارزشمند که از سلسله زندیه به جای مانده، ارگ کریم خان است. معماری و تاریخ منحصر‌به‌فرد و پیچیده‌ای که ارگ کریم خان دارد برای میراث فرهنگی کشور بسیار ارزشمند است. ارگ ملک عظیمی است که زمانی متعلق به فرمانروای مقتدر ایران کریم خان زند بوده و اکنون مکان مناسبی برای گشت‌و‌گذار گردشگران به شمار می‌رود. اگر می‌خواهید کل مجموعه وکیل را بگردید، بهتر است از ارگ کریم خان شروع کنید. بعد از خروج از حمام، مسجد وکیل را ببینید و از صحن مسجد وارد بازار وکیل شوید.

ارگ کریم خان شیراز کجاست؟

آدرس ارگ کریم خان شیراز: شیراز، ابتدای خیابان هجرت، میدان شهدا، خیابان کریم خان زند

ساعت بازدید ارگ کریم خان شیراز

نیمه اول سال 8:30 صبح تا 9 شب و نیمه دوم سال 7:30 صبح تا 8 شب

تاریخچه ارگ کریم خان شیراز

در فارسی واژه ارگ به معنای قلعه است. ارگ به دستور کریم خان زند که در قرن هفدهم فرمانروای ایران بود، ساخته شد. زمانی که کریم خان زند به قدرت رسید، شهر شیراز را به‌عنوان محل اقامت خود انتخاب کرد. بعد از ساخت ارگ، کریم خان زند در داخل آن اقامت گزید و ارگ تبدیل به یک مکان سلطنتی برای زندگی شاه شد.

1. احداث بناهای دیگر در نزدیکی ارگ

کریم خان زند میدان وسیعی به نام توپخانه در شمال شیراز ساخت و بناهای دیگری را در اطراف این میدان بزرگ احداث کرد. بارگاهی در ضلع شمالی میدان، کاروانسرا، حمام، مسجد و ارگ کریم خان نیز در ضلع غربی آن ساخته شده است.

2. ایجاد تغییرات در ارگ به دلیل جنگ بین دو پادشاه

ارگ تاریخی کریم خان شیراز به دلیل جنگ آقا محمدخان قاجار و کریم خان زند دستخوش تغییراتی شد. متاسفانه آقا محمدخان قاجار دستور تخریب بخش‌هایی از ارگ کریمخان را صادر کرد. یکی از بخش‌هایی که توسط دشمن دستخوش تغییرات شد، قسمتی از حصار یا دیوار ارگ بود. خوشبختانه ارگ کریم خان توسط دولت مرکزی ایران حفاظت شد و به‌عنوان یک محل سلطنتی برای حکومت انتخاب شد.  

3. تغییرات بیشتر در دوره قاجاریه

پادشاهان سلسله قاجار، بنا به ترجیحات شخصی خود تصمیم گرفتند بسیاری از چیزها را در ارگ کریم خان تغییر دهند. به‌عنوان‌مثال یکی از حاکمان قاجار دستور داد عمارتی بزرگ در داخل ارگ کریم خان بسازند که با معماری اولیه ارگ ناسازگار بود. شاهان قاجار همچنین دستور داده بودند، نقاشی‌های سلطنتی روی دیوارها که مربوط به سلسله زندیه بود پوشانده و نقاشی‌های خود را روی آن بکشند. همه این تغییرات منجر به تخریب بیشتر ارگ کریم خان شد.

4. ارگ کریم خان در سلطنت پهلوی

در زمان سلطنت پهلوی، ارگ کریم خان زند مسیر دیگری را در پیش گرفت. در سال 1931 کل مجموعه ارگ تبدیل به مقر پلیس و مکانی برای نگهبانی شد.  همین امر باعث شد تا بخش‌های زیادی از ارگ دستخوش تغییرات شود. مثلا برای گرم شدن این مکان از آتش استفاده می‌کردند که سبب شد دیوارها با دوده پوشانده شود.

در سال 1350 ارگ کریم خان شیراز در اختیار اداره فرهنگ و هنر قرار گرفت و به مسئول حفاظت و حراست از آثار تاریخی اهدا شد.  این ارگ باستانی خارق‌العاده امروزه تبدیل به یک مقصد گردشگری و موزه پربازدید شده که  پذیرای مسافران زیادی از سراسر جهان است. در حال حاضر موزه ارگ کریم خان شیراز توسط سازمان میراث فرهنگی ایران اداره می‌شود.

معماری ارگ کریم خان شیراز

پلان ارگ کریم خان شیراز نمای بسیار نافذی دارد و از دو قسمت مختلف تشکیل شده است. یک قسمت ارگ برای امور نظامی و  قسمت دیگر آن برای اسکان پادشاه و خانواده‌اش استفاده می‌شد. مساحت ارگ کریم خان شیراز 13 هزار متر مربع است و به شکل مستطیل ساخته شده است. معماران زبردست ارگ کریم خان برای ساخت این قلعه چشمگیر از بهترین مصالح موجود در بازار استفاده کردند.

در معماری ارگ کریم خان از طراحی درون‌گرا استفاده شده است. به این معنا که قسمت داخلی سازه از قسمت بیرونی آن مخفی است. طراحی دیوارهای بیرونی ارگ ساده‌تر از قسمت داخلی آن است؛ زیرا فقط برای امنیت بنا ساخته شده است.

برج‌های دیده بانی مدور با ارتفاع 14 متر در چهار گوشه دیوارهای بیرونی ارگ برای استقرار تیراندازان و نگهبانان استفاده می‌شد. ارتفاع دیوارهای ارگ نیز به 12 متر می‌رسد و تزئینات ظریف و هنرمندانه‌ای بر روی آن‌ها به چشم می‌خورد.   در داخل قلعه ارگ تزیینات پیچیده‌ای را بر روی دیوارها و سقف مشاهده می‌کنید. از جمله این تزیینات می‌توان به آب نماها، کتیبه‌های تزئینی، آجرکاری، گچ‌بری و‌کاشی‌کاری اشاره کرد.

قسمت بالای ورودی ارگ کریم خان ، کاشی کاری شده و نقاشی‌ها و نوشته‌هایی مربوط به دوره قاجاریه در آن به چشم می‌خورد. ‌‌ نکته جالب دیگر در مورد ارگ کریم خان این است که از معماری میدان نقش جهان در استان اصفهان الهام گرفته است.

چرا ارگ کریم خان کج است؟

دلیل دقیق این انحراف همچنان مثل یک راز مخفی مانده است. اما، برخی منابع دلیل آن را رطوبت ناشی از انتشار مداوم بخارات حمام می‌دانند که تغییر محسوسی در ساختار ارگ ایجاد کرده است.

قدمت ارگ کریم خان شیراز

ارگ کریم خان بین سال‌های ۱۱۴۵ تا ۱۱۴۶ هجری قمری برای مقر حکومت ساخته شد. بنابراین، قدمت ارگ کریم خان در حدود 300 سال است.

مسیر دسترسی به ارگ کریم خان شیراز

برای رفتن به ارگ کریم خان می‌توانید از مترو یا اتوبوس استفاده کنید. در نزدیکی ارگ کریم خان ایستگاه مترویی با همین نام وجود دارد. بنابراین، بعد از پیاده شدن از مترو می‌توانید با تاکسی خود را به ارگ کریم خان برسانید. اگر قصد استفاده از اتوبوس را دارید، باید سوار اتوبوس‌هایی شوید که در میدان شهدا توقف دارند.

با‌این‌حال، اگر از وسیله نقلیه شخصی استفاده می‌کنید، توجه داشته باشید که فضای پارک در اطراف ارگ کریم خان محدود است. بنابراین، بهتر است به دنبال پارکینگ در خیابان‌های مجاور باشید.

جاذبه های اطراف ارگ کریم خان شیراز

در نزدیکی این بنای شگفت‌انگیز چندین مورد از جاهای دیدنی شیراز مانند موزه پارس، حمام وکیل، بازار وکیل، مسجد وکیل و  مسجد نصیرالملک وجود دارد. هر یک از این مکان‌ها بینش منحصر‌به‌فردی از تاریخ و فرهنگ شیراز ارائه می‌دهند.

رستوران های نزدیک ارگ کریم خان شیراز

پس از بازدید کامل از ارگ کریم خان شیراز، می‌توانید خستگی خود را در بهترین رستوران‌های نزدیک این ارگ تاریخی از تن به در کنید. برخی از مشهور ترین رستوران‌ های شیراز عبارتند از:

• رستوران سنتی شرزه شیراز:
• رستوران سنتی کته ماس شیراز
• رستوران سنتی وکیل شیراز
• رستوران سنتی سرای مهر شیراز

هتل های نزدیک ارگ کریم خان شیراز

برخی از هتل های شیراز نزدیک ارگ کریم خان نیز به شرح زیر است:

رزرو هتل های شیراز، از های هتل

اگر قصد سفر به شیراز را دارید، می توانید از طریق رزرواسیون های هتل اقدام به رزرو محل اقامتتان کنید. رزرو از این وب سایت به دو روش استعلام تلفنی و رزرو آنلاین نیز قابل انجام است. همچنین شایان ذکر است که علاوه بر پشتیبانی 24 ساعته با کارشناسان از لحظه اقدام به رزرو تا لحظه اقامت در هتل رزرو شده، تخفیفات ویژه در مناسبت های خاص را هم نیز به مهمانان خود ارائه می دهد.

سوالات متداول